Linux voor gewone thuisgebruikers

Er wordt veel zin en onzin geschreven over Linux, het gratis besturingssysteem. In dit artikel wil ik niet uitwijden over de technische details, maar u meer vertellen over Linux over thuisgebruikers.

Wat is Linux

Linux is een verzamelnaam voor verschillende besturingssystemen die gebaseerd zijn op het besturingssysteem Unix. Vaak wordt Linus Torvals de Bill Gates van Linux genoemd. Linus Torvalds heeft echter alleen de kernel (tussenlaag tussen hardware en software) voor Linux geschreven en deze uitgegeven onder General Public License waardoor het toegelaten was om het te kopiëren en verbeteringen aan te brengen. De Linuxvarianten noemt men distributies. De meest gekende distributies zijn Red Hat, Suse, Ubuntu, Debian en Fedora.

Waar kan je Linux kopen?

Veel distributies zijn gratis. Soms wordt er een vergoeding gevraagd voor het medium of de verzending. Je kan ook Linuxdistributies kopen samen met een handboek in sommige computerwinkels en online winkels.

In tegenstelling tot veel besturingssystemen mag je Linux vrij kopiëren en verdelen. Je kan het dus ook van vrienden lenen om op je computer te zetten. Ook is er geen probleem met licenties in bedrijven. Voor Windows heb je als bedrijf licenties nodig voor het aantal computers dat je hebt. Veel bedrijven weten dit niet en installeren zo illegaal Windows op hun computers.

Kan ik een computer met Linux kopen?

Tegenwoordig worden computers verkocht met Windows. Hier betaal je ook voor bij (de Windowslicentie en licenties voor alle geïnstalleerde software). Bij sommige merken kan je wel een lege computer bestellen waarop je zelf Linux kan installeren. Het aantal plaatsen waar je Linuxcomputers kan kopen is beperkt.

Is Linux geschikt voor thuisgebruikers?

Installatie

Net als Windows is Linux geschikt voor thuisgebruikers. Sommige distributies zijn even gemakkelijk te installeren als Windows. Toch is het aan te raden de eerste installatie door een informaticus met ervaring te laten uitvoeren (net zoals de installatie van Windows best kan gebeuren door iemand met ervaring). Hij kan dan het systeem volledig klaarmaken voor gebruik zodat je als gebruiker niet meer hoeft om te zien naar het besturingssysteem.

Root

Het grote verschil met Windows is dat bij Linux de belangrijke bestanden van het systeem afgeschermd kunnen worden van gewone gebruikers. Als je geen "root" (hoofdgebruiker) bent, heb je geen toegang tot deze bestanden. Zo kan je ook niets per ongeluk verwijderen. Een veel voorkomend irritatie van PC-techniekers is dat gebruikers vaak systeembestanden verwijderen in Windows om plaats te maken op hun computer. Dit kan niet gebeuren met Linux omdat je daar enkel toegang hebt tot je eigen bestanden. Je kan wel je eigen werkomgeving volledig naar je hand zetten, maar niets veranderen aan de installatie als je geen root bent. De root kan gebruikers rechten geven zodat je ook zelf programma's kan installeren bijvoorbeeld, maar je kinderen je toestemming moeten vragen om een spel te installeren.

Virussen

Er zijn ook geen (goed werkende) virussen voor Linux. Een virus moet onder de rootgebruiker draaien om het systeem om zeep te helpen. Een gewone gebruiker kan programma's downloaden en installeren (als hij voldoende rechten heeft) zonder gevaar op virussen of andere schadelijke software. Bovendien zijn crashes zeer zeldzaam.

Herinstallatie

Linux hoeft ook niet regelmatig opnieuw geïnstalleerd te worden. Het gebeurt bijvoorbeeld vaak dat het Windowsfilesysteem "corrupt" wordt en de installatie niet meer goed werkt. Dan moet de PC opnieuw geïnstalleerd worden. Bij Linux heb je enkel een nieuwe installatie nodig bij hardwarebeschadiging (harde schijf) of als je een ander besturingssysteem of distributie wilt. Je PC gaat ook langer mee met Linux omdat er distributies zijn die op verouderde computers vlot blijven werken.

Gebruiksvriendelijkheid

Omdat er veel distributies en toepassingen zijn, zijn er ook verschillen in het gebruiksgemak. Zonder te ver uit te wijden wil ik even vermelden dat het technisch mogelijk is om je Linuxcomputer dezelfde uiterlijk te geven als een Windowscomputer en zelfs bepaalde functionaliteiten (zoals het dubbelklikken) te behouden onder Linux. Zo wordt de overstap naar Linux makkelijker voor gewone thuisgebruikers.

Ondersteuning

Linux wordt ontwikkeld en onderhouden door vrijwilligers (al dan niet verenigd in een bedrijf). Deze idealisten willen software bereikbaar maken voor iedereen. Terwijl vroeger computers voorbehouden waren voor diegenen die het konden betalen, zijn computers nu toegankelijk voor iedereen. Zelfs arme mensen kunnen met een eenvoudige (verouderde) computer werken dankzij Linux. Je kan de ontwikkelaars ook vaak bereiken via mail of instant messaging of forums. Veel staan open voor suggesties en helpen je graag verder met problemen. Zo kan je bijvoorbeeld een bug melden in een bepaald softwarepakket. Dit wordt dan zo snel mogelijk behandeld door een ontwikkelaar. Bij Windows kan je dit niet: je kan niet naar Microsoft mailen met een "bugreport" over Word. Als je dit toch doet, duurt het lang eer je een antwoord krijgt en nog langer eer de bug weggewerkt is.

Software

De keuze aan software is ook enorm: naast alledaagse software zoals tekstverwerkers en browsers vind je ook zeer gespecialiseerde software zoals rekenkundige software of software voor astronomie. Je kan ook ontwikkelaars contacteren met suggesties voor ontbrekende software of als ontwikkelaar zelf één schrijven.

Nadelen

Het nadeel van Linux blijft echter dat Windows beter ingeburgerd is. Dankzij de agressieve marketingpraktijken van Microsoft vind je Windowscomputers op de meeste bedrijven en in de meeste huishoudens. Hierdoor is Windows ook vertrouwder en weten veel mensen zelfs niet dat er een alternatief is. Bovendien kunnen veel mensen enkel met Windowstoepassingen werken. Hoewel er in Vlaanderen in de leerplannen staat dat leerlingen moeten kunnen werken met een bepaalde toepassing kiezen veel scholen voor een Windowstoepassing terwijl er een gratis alternatief bestaat. Dit is niet uit onwil, maar vaak uit onwetendheid en angst voor het onbekende. Ook commerciële software zoals spellen zijn vaak enkel verkrijgbaar voor Windows waardoor veel gebruikers denken dat er geen spellen verkrijgbaar zijn voor Linux. Er zijn echter oplossingen om Windowstoepassingen te laten draaien op een Linuxcomputer.

Een ander nadeel is dat je als gewone thuisgebruiker weinig kunt veranderen aan je besturingssysteem zonder de hulp van een gespecialiseerde informaticus. Als thuisgebruiker krijg je dan het gevoel dat je beperkt bent in je handelen. Windows echter wekt een illusie van zelfsbeschikking door alle bestanden toegankelijk te maken. Wanneer je als onervaren thuisgebruiker iets probeert te veranderen aan je besturingssysteem kan het gebeuren dat je het beschadigt met als gevolg dat je computer niet goed meer werkt of niet meer opstart. Dan moet je ook de hulp inroepen van een informaticus. Het afschermen van het besturingssysteem beperkt wel het handelen van de gebruiker, maar geeft tegelijkertijd de garantie dat het systeem blijft draaien. Je hebt dan enkel bij ernstige problemen de hulp van een gespecialiseerde informaticus nodig. Bovendien kan je ook (online of offline) een basiscursus volgen zodat je meer weet over de werking van het systeem en het zelf kan onderhouden. Er zijn ook veel forums waar "Linuxgoeroe's" je graag verder helpen.

Tot slot

Gewone thuisgebruikers hebben vaak enkel een tekstverwerker, een mailprogramma en een browser nodig (en soms enkele gespecialiseerde softwarepakketten). Omdat deze programma's het systeem niet zwaar belasten, heb je geen zware computer nodig. Linux is dan een ideale oplossing omdat het besturingssysteem de computer niet te zwaar belast en ook vlot draait op lichtere computers. Bovendien geeft Linux de gebruiker niet de illussie dat hij een informaticus is en voorkomt zo beschadigingen aan het systeem.