Gezichtsherkenning: nooit meer anoniem

Facebook en Google zouden worden uitgerust met gezichtsherkenning waardoor men zijn vrienden op foto’s niet meer zelf hoefde te taggen. Maar in ons land zag de Wet bescherming persoonsgegevens (tot 25 mei 2018 geldend) biometrische gegevens als specifieke en privacygevoelige persoonsgegevens die men niet zonder expliciete toestemming mocht gebruiken. Vanaf 25 mei 2018 is deze wet vervangen door Europese regelgeving: de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Ook die verordening staat verwerking van biometrische gegevens in beginsel niet toe. Maar hoe werkt gezichtsherkenning nu eigenlijk?

Hoe werkt gezichtsherkenning?

Via software met gezichtsherkenning is men in staat om mensen te identificeren op basis van bepaalde kenmerken in het gelaat. Bij de beeldanalyse probeert het programma karakteristieke kenmerken zoals de ogen en de mondpartij te identificeren en op te slaan.

• De software maakt een foto waarbij de gezichtsverhoudingen worden vastgesteld door meting van meerdere punten in het gelaat;
• Sommige meetpunten, zoals bijvoorbeeld de afstand tussen beide ogen en de vorm van de jukbeenderen, lenen zich bij uitstek voor dat doel. Voordeel van dat soort herkenningspunten is dat ze niet meer wijzigen naargelang men ouder wordt;
• Bedoelde meetpunten worden vervolgens geconverteerd in cijferreeksen die weer worden vergeleken met de reeksen van eerder opgeslagen foto’s.

Foto's moeten scherp en contrastrijk zijn

Om gezichtsherkenning goed te laten functioneren, moeten gebruikte foto's zo scherp mogelijk en voldoende contrastrijk zijn. Zonnebrillen, hoeden of sterke grimassen verhinderen vaak dat gezichten goed herkend worden. En het spreekt voor zich dat een gelaat dat via plastische chirurgie "verbouwd" werd, automatische gezichtsherkenning uitermate zal bemoeilijken.

In zijn eenvoudigste vorm werkt gezichtsherkenning alleen als de te identificeren persoon recht in de camera kijkt. Wendt de betrokkene zijn hoofd meer dan 35 graden af, dan slaagt de meting niet.

Technieken voor gezichtsherkenning niet nieuw

De techniek die gebruikt wordt om gezichten door computers te laten herkennen is niet bepaald nieuw. Al in 1964 werd daartoe de eerste aanzet gegeven. In die tijd werd een klein fragment uit een afbeelding vergeleken met afbeeldingen uit een groot fotobestand, maar gebruikers moesten nog eigenhandig ogen, neus en mond aanduiden op de foto.

Van automatische herkenning was pas sprake in 1971 toen er een systeem werd ontwikkeld dat 21 verschillende gezichtskenmerken kon herkennen zoals de kleur van de haren en de vorm van de lippen.

Gezichstherkenning in de social media

Een toenemend aantal (internet)ondernemingen zoals Google en Facebook dook in de voorbije jaren op het fenomeen gezichtsherkenning. In dat verband nam Facebook zelfs nog in juni 2012 het Israëlische softwarebedrijf Face.com over, een bedrijf dat een uitstekende reputatie op het gebied van gezichstherkenning bezit. Maar er is allerwegen ook veel kritiek op de toepassing van gezichtsherkenning binnen de wereld van de social media. Inmiddels heeft Facebook haar plannen daarvoor in Europa afgeblazen.

Volgens de Nederlands wetgeving moesten gelaatsafbeeldingen tot de persoonsgegevens worden gerekend. Dergelijke afbeeldingen mochten in ons land uitsluitend met uitdrukkelijke toestemming van de betrokkene worden gebruikt ter identificatie van die persoon.

Gezichtsherkenning, voor- en nadelen

Sinds 1998 weten we, dankzij staatsvijand nr. 1 met Will Smith en Gene Hackman, dat we buiten altijd een hoed dragen om niet onmiddellijk en overal door satellieten via gezichtsherkenning te worden opgespoord. De nadelen van gezichtsherkenning liggen dus voor de hand. Zijn er ook voordelen?

Facebook gezichtsherkenning: de nadelen

Nadelen of gevaren zijn er veel. En dan denken we uiteraard in de eerste plaats aan de gevallen waarin iemands identiteit wordt gestolen. Iedereen op het internet kan immers een foto kopiëren en ergens anders van een naam voorzien, of zelfs op Facebook een (tweede) profiel creëren en slechte dingen met die nieuwe identiteit ondernemen. En dan hoeft men nog niet eens rekeningen leeg te roven. Alleen al door gebruik van de simpele identiteit, dat wil zeggen de naam en de foto, kan er veel kwaad worden aangericht. In extreme gevallen worden accounts verwijderd, internettoegangen geblokkeerd of verschijnt men zomaar ergens op een zwarte lijst.

Facebook gezichtsherkenning: de voordelen

Een duidelijk voordeel voor Facebook zou zijn dat gezichtsherkenning de “traffic” op Facebook zou verhogen en de contacten tussen gebruikers aanmerkelijk zou intensiveren. Van dit voordeel kan men als website-eigenaar meeprofiteren, want hoe meer mensen met elkaar verbonden zijn, hoe meer mensen zien wanneer er iemand op een like-button klikt en zo op diens website terechtkomt.