Hoe veilig is openbare wifi?

Als we thuis internetten zorgen we ervoor dat ons hele netwerk goed beveiligd is. We willen namelijk niet dat er iemand over onze digitale schouder met ons mee kan lezen. Onze wachtwoorden en waar we naar zoeken moeten geheim blijven. Logisch natuurlijk, maar buiten de deur zijn er voldoende hotspots en openbare netwerken waar we zonder nadenken op inloggen. Hoe veilig zijn deze netwerken eigenlijk?

Wat is hacken?

Hacken betekent dat iemand, een crimineel, met kwade bedoelingen inbreekt op iemands computer, smartphone, e-mailaccount, website of profielsite zoals Facebook. Dit wordt ook wel cybercrime genoemd. Ook proberen criminelen met phishing- of pharming-aanvallen betalingsgegevens te krijgen. Vaak worden deze gegevens verkregen via gehackte computers of websites.

De cijfers

Internetcriminelen kunnen op veel manieren achter de gegevens komen, maar het gebruik van openbare wifi netwerken maakt het de criminelen wel heel erg gemakkelijk. Het gebruik van een openbaar wifi netwerk is gewoon niet veilig.

Volgens het CBS (Centraal Bureau voor Statistiek) is in 2014 5,2 procent van de Nederlandse bevolking slachtoffer geweest van hacking (bron Veiligheidsmonitor CBS). Het Nationaal Cyber Security Centrum, een afdeling van het ministerie van Veiligheid en Justitie raadt dan ook af om op openbare plaatsen gebruik te maken van een publiek wifi netwerk. En als er dan toch gebruik gemaakt moet worden van een openbaar netwerk, vermijd dan financiële transacties en werkgerelateerde activiteiten.

Het gevaar van automatisch inloggen op openbaar wifi

Elke telefoon of laptop probeert automatisch in te loggen op een netwerk. En een netwerk waar al eens eerder op is ingelogd heeft dan de voorkeur. Het apparaat is continu aan het proberen in te loggen op (bekende) netwerken in de buurt. Ook wanneer je niet met je telefoon, tablet of laptop bezig bent, zal het apparaat regelmatig verbinding vragen met het internet, om bijvoorbeeld mail op te halen. Ook bepaalde apps maken regelmatig contact met het internet om informatie op te halen. Denk bijvoorbeeld aan apps die voor jou bijhouden of het gaat regenen.

Er zijn apparaatjes in de handel waarmee een hacker al het dataverkeer kan aflezen. Deze ‘antenne’ leest alle gegevens die verstuurd worden over een openbaar netwerk. Dus ook de gegevens van de netwerken waar de telefoon of computer naar op zoek is. Het apparaatje van de hacker kan zich nu gaan voordoen als een netwerk waar een telefoon naar op zoek is: een ‘bekend’ netwerk. De telefoon of computer denkt het netwerk te herkennen, maar logt in op het netwerk van de hacker. Op deze manier kan de hacker toegang krijgen tot wachtwoorden en financiële gegevens waarmee bankrekeningen geplunderd kunnen worden of identiteitsfraude kan worden gepleegd.

Inloggen op een ‘beveiligd’ publiek netwerk

Sommige bedrijven en instellingen geven als extra service een ‘beveiligd’ wifi netwerk. Er zijn bepaalde plaatsen waar veel ZZP'ers komen om op het ‘beveiligde’ netwerk te kunnen werken. De hacker kan ook dit omzeilen door in het apparaatje de naam van het netwerk te zetten. De werkende mensen denken nu ingelogd te zijn op het beveiligde netwerk, maar zijn eigenlijk ingelogd op het apparaatje van de hacker die al hun gegevens zo makkelijk kan verkrijgen.

Oude besturingssystemen

Hackers krijgen veel informatie binnen van de gehackte telefoontje en laptoppen. Zo zien ze niet alleen dataverkeer, maar ook de specificatie van de machines, het merk en de versie van het besturingssysteem. En dit laatste is hele interessante informatie voor de hackers: als het besturingssysteem niet de laatste versie is, is het voor een hacker een koud kunstje om op het internet beveiligingsbugs te vinden. En met deze informatie kun je vaak op redelijk eenvoudige wijze het hele apparaat overnemen.

Omleiden internetverkeer, DNS spoofing

Een hacker kan ook op deze manier het internetverkeer omleiden. Wanneer de gebruiker naar een bepaalde site gaat, bijvoorbeeld om te gaan internetbankieren, leidt de hacker de gebruiker om naar een door de hacker gebouwde site. De zelfgebouwde site lijkt sprekend op de originele site, zodat de gebruiker geen argwaan krijgt. De gebruiker zit echter niet op de officiële site, maar op de site die onder controle is van de hacker. In vakjargon heet dit DNS spoofing. Alle gegevens, waaronder gebruikersnamen en wachtwoorden, die de gebruiker op de site achterlaat, wordt door de hacker opgeslagen en kan mogelijk op een later tijdstip worden gebruikt.

Wanneer dit gebeurt, ben je vaak zelf verantwoordelijk voor de gevolgen. Banken hebben regels opgesteld voor veilig internetten. Een van de regels is: ‘Zorg voor een goede beveiliging van de apparatuur die u gebruikt voor uw bankzaken’. Wanneer je je niet aan deze regel houdt, vergoedt de bank waarschijnlijk de schade niet.

Wat is er aan te doen?

• Gebruik geen openbaar wifi netwerk: gebruik geen netwerk dat niet door jezelf beveiligd is. Ook een netwerk waarvan het lijkt dat het is beveiligd, bijvoorbeeld in een café of ziekenhuis, kan via een hacker lopen.
• Wanneer je toch gebruik wilt/moet maken van een publiek netwerk, voer dan geen persoonlijke gegevens, gebruikersnamen, wachtwoorden of financiële gegevens in. Zelfs sites waar het ‘slotje’ te zien is in de browser zijn niet altijd te vertrouwen.
• Zorg ervoor dat je telefoon of apparaat niet zelf contact gaat leggen met een netwerk. Zet je wifi uit.
• Laat je telefoon niet automatisch verbinding leggen met een ‘bekend’ netwerk. Het ‘bekende’ netwerk kan best van een hacker zijn die de naam misbruikt.
• Als je de beschikking hebt over een 3G of 4G netwerk, gebruik dan dit netwerk in plaats van openbare netwerken. Of creëer een eigen veilig netwerk met een draadloos G modem.
• Verander regelmatig je wachtwoord en gebruik niet op elke website hetzelfde wachtwoord: beheer je wachtwoorden.
• Gebruik VPN (virtual private network), Een VPN zet via een openbaar netwerk een regelrechte verbinding op met het (veilige) thuisnetwerk. Al het dataverkeer wordt nu versleuteld naar de server thuis verstuurd, waar het op een veilige manier het internet op gaat.