Zorgeloos computeren: basis begrippen van A tot Z

Computers zijn ongelooflijk nuttig. Je kunt ermee communiceren, werken en spelen. Het is ook helemaal niet zo moeilijk, als je er op zijn minst iets van kent, want de computertaal zoals “comprimeren” of “Back-up”, is voor veel mensen onverstaanbaar. Daardoor is de frustratie bij de meesten onder ons ook groter dan ooit. In dit artikel kun je uitgeklaarde termen en begrippen vinden zodat je zonder zorgen kunt computeren.

Index

• Tabel
  

Tabel

Een printer aansluiten en de software installeren? Voor een doorwinterde computergebruiker is dit geen moeilijke opgave. Maar sommigen weten om te beginnen al niet eens wat software betekend, waardoor hij/zij die opdracht al niet meer ziet zitten. Via onderstaande lijst kun je de meest gebruikte woorden, in alfabetische volgorde, terugvinden uit de ICT wereld. ICT? Ja, ook dit woord kun je hier terugvinden!

Klikken op de letter: aan de hand van deze tabel kun je het woord, dat met dezelfde letter begint, vlugger vinden.

---

A

Acces provider of Internet Acces provider (IAP)

Dit is een bedrijf of internetaanbieder dat tegen betaling, met een internetabonnement, zorgt voor een aansluiting op het internet. Deze dienstleverancier zorgt ook voor jouw e-mails: verzenden, ontvangen, bewaren.

Account

Een account bevat jouw persoonlijke gegevens en daar hoort een wachtwoord en een gebruikersnaam bij. Zo heb je een account nodig bij een internetaanbieder, want om toegang te krijgen tot het internet moet een gebruiker beschikken over een account. Ook bij sommige websites moet je een account aanmaken om bijvoorbeeld te kunnen inloggen.

Active-X

Deze technologie is een softwarecomponent voor het uitwisselen van bestanden tussen een computer en een website. Enkele websites maken daar gebruik van, waardoor je bepaalde bestanden van de site kunt afspelen en of downloaden. Maar op het gebied van beveiliging vertegenwoordigen deze activeerobjecten aanzienlijke risico's, want sommige virusschrijvers kunnen jouw computer onherstelbare schade toebrengen.

Adobe Acrobat Reader

Dit programma kan de PDF bestanden gemakkelijker weergeven. Je kunt deze software gratis downloaden.

ADSL

Met ADSL of Asymmetric Digital Subscriber Line kun je, digitaal en met een hoge snelheid, informatie verzenden over een bestaande telefoonlijn. Het telefoonverkeer wordt niet belemmerd, maar als de buren op hetzelfde moment ook gebruik maken van ADSL, kan jouw verbinding daardoor wel slechter worden.

AJAX

Asynchronous Javascript And XML, is een taal die wordt gebruikt bij het ontwerpen van interactieve webpagina’s. Om met AJAX te kunnen werken is het wel nodig dat je al over een stevige basiskennis van, (X) HTML, CSS, XML en Javascript beschikt.

Alias

Een alias is een andere naam dat voor het @ teken staat. Bvb. kortrijk@hulpnet.be en natalie@hulpnet.be. Beide e-mails komen op hetzelfde adres terecht. Op deze manier kun je via het net anoniem corresponderen en of jouw diensten aanbieden.

ApAche

Gratis serversoftware voor websites. Het stuurt rauwe HTML terug naar de browser en zorgt ervoor dat anderen jouw site kunnen lezen.

ASP

Application Service Providing is een door Microsoft ontwikkelde technologie. Application Service Provider is een organisatie die over hardware en sofware beschikt waarmee, via een internetaansluiting, een deel van het bedrijfsbeheer van klanten uitgevoerd kan worden. Met ASP kunnen websites gemaakt worden die aan de hand van een gebruiker verschillende gegevens weergeven. De pagina’s, zoals de gebruiker ze in zijn browser te zien krijgt, worden bij elke actie die hij/zij onderneemt opnieuw opgebouwd. Bijvoorbeeld: de gebruiker kan op een webpagina een bestelling plaatsen, ingelogd blijven of enquêtes invullen.

Azerty

Azerty is niet het merk maar de naam van het soort toetsenbord. De benaming komt van de eerste zes letters die je kunt je aflezen op het toetsenbord en het wordt meestal gebruikt voor de Franse tekens.

---

B

Back-up

Dit is de Engelse benaming voor een reservekopie. Elke computer kan wel eens crashen waardoor alles verloren gaat, ook jouw belangrijke gegevens. Het is dus van groot belang dat je regelmatig een back-up aanmaakt, zodat je na een defect, alle originele gegevens terug kunt ophalen.

Bandbreedte

Ook wel eens BANDWIDTH genoemd, is de overdrachtscapaciteit per tijdseenheid van een netwerk: hoe groter de bandbreedte, hoe vlugger het surfen. Dit is belangrijk wanneer men een “hosting partner” kiest.

Banner

Dit is een reclamebalk op een website. Meestal met een link naar de site of pagina van de adverteerder. Banner Ad Blocker software wordt gebruikt om banners op websites te blokkeren.

Bestandsextensie

Is een toevoeging aan het eind, en achter de laatste punt, van een bestandsnaam. De extensie bestaat meestal uit drie letters en het laat ons weten over welk soort bestand het gaat. Op deze manier kan niet alleen jij, maar ook de computer het soort type bestand bepalen. Enkele extensies zijn: document (.doc), figuur (.bmp, .jpg, .gif), muziek (.wav, .mp3, .wmv), video (.avi), een programma (.exe) etc. Bijvoorbeeld: info.artikel.com, “.com” zal hier de extensie zijn.

Besturingssysteem

Dit is het sleutelprogramma dat heel de computer bestuurt. Er bestaan diverse soorten die gebaseerd zijn op Linux of Windows: Windows 95, 98, Me, 2000, 2003, XP, Windows Vista, Windows 7, Apple's OSX en ook nog diverse Linux versies.

BCC

Als je een e-mail naar meerdere mensen wilt versturen kan dat in één keer, dit door alle e-mail adressen toe te voegen. Maar deze e-mail adressen zullen ook zichtbaar zijn voor de ontvanger. Door gebruik te maken van de functie BCC, Blind Carbon Copy, zal de ontvanger de andere adressen niet te zien krijgen. In Outlook Express moet je deze functie wel toevoegen want deze is standaard niet zichtbaar. Dit kan door te klikken op “nieuw bericht” > “beeld” > “alle knoppen”.

Bijlage

Dit is een functie waarmee je afbeeldingen, documenten, bestanden, etc. via e-mail, kunt versturen. Om een bijlage toe te voegen klik je, in jouw e-mail bericht, op de knop “bijlage” ook wel eens “attachement” genoemd. Selecteer daar het bestand dat je aan het bericht wilt toevoegen. Klik vervolgens op “bijlage” > “verzenden”.

BIOS

Zonder Basic Input Output System kan een computer niet functioneren, want het beschikt over al de informatie van de cofiguratie. BIOS wordt steeds opgeladen tijdens het opstartproces van de computer.

Blog

Blog (weblog) is een soort online dagboek, aangemaakt door een auteur (blogger), die zonder technische kennis informatie kan weergeven. Meestal plaatst de blogger een tekst, maar hij/zij kan ook afbeeldingen, muziek of video’s op de pagina plaatsen. Voor de bezoeker van de weblog is het zelfs mogelijk om een reactie achter te laten. Een weblog is gratis beschikbaar en de webpagina kun je steeds naar eigen wens invullen.

BMP

Dit is de extensie van bitmap, een bestandsindeling voor afbeeldingen. Dit bestand wordt echter niet veel gebruikt, want de afbeelding is veel te groot en het opladen neemt veel tijd in beslag. GIF en JPG zijn kleinere formaten: ze laden sneller op en daardoor worden deze bestanden zeer veel gebruikt op het internet.

Bookmark

Een bookmark is de Engelse benaming van bladwijzer, ook wel “favorieten” genoemd. De gebruiker kan zijn/haar favoriete webpagina (URL) toevoegen in zijn/haar favorieten. Als je achteraf een bepaalde pagina zeer vlug wilt ophalen, dan kun je de bookmarks een naam geven en ook per categorie rangschikken.

Brander

Randapparatuur die bestanden (muziek, foto’s) op een cd of dvd kan branden. Deze hardware kun je zowel extern als intern op jouw computer instaleren.

Breedband

Een snelle manier om op het internet te gaan. Dit kan via ADSL of kabelinternet.

Broncode

Of source code, zijn programmaregels van een software zoals ze door een programmeur ingevoerd zijn. Dit is nodig om het programma te kunnen wijzigen en vaak verbonden met auteursrechten. Bij een open broncode (open source software) kan iedereen die code gebruiken en bewerken.

Browser

Andere benamingen van browser zijn: bladeraar, webbladeraar, internetverkenner en webverkenner. Het is een programma waarmee je webpagina’s kunt weergeven. De bekendste browsers zijn: Microsoft Explorer, Mozilla Firefox, Safari, Opera, Netscape Navigator, en Google Chrome.

Bureaublad

Als de computer helemaal opgestart is dan is het eerste beeld dat de gebruiker op het computerscherm ziet zijn/haar bureaublad. Van daaruit kun je met alle programma’s werken. Via het “configuratiescherm” is het mogelijk om een bureaublad een persoonlijke toets te geven.

---

C

Cartridge

Dit is de houder van inkt, ook wel eens inktpatroon genoemd.

CC

Betekent Carbon Copy. In vroegere tijden werd een brief dubbel opgemaakt. Dit kon door carbonpapier tussen de twee te bedrukken/beschrijven papier te leggen. Na de opmaak verkreeg men één origineel exemplaar en één dubbel of afschrift, vandaar de naam carbon copy (cc). Op de brief werd achter “CC “ ook de naam getikt/geschreven van de persoon die het afschrift ontving. Als je via e-mail een kopie naar iemand wilt sturen, zet je het adres in de CC.

Chatten

Dit is praten met mensen op het internet. Dit kan via Messenger (msn), maar je kunt ook chatten in een chatbox: een plaats op een website waar je eventueel anoniem kunt chatten. Daar zal een chatmaster de chatbox in het oog houden. Hij zal er ook voor zorgen dat elke gebruiker, de taal en de regels in acht neemt.

CMS

Content Management Systeem is een software die wordt gebruikt voor het beheer van de inhoud van een website. Deze sofware is aan te raden aan iedereen die een nieuwe site laat ontwikkelen, want het maakt het beheer van de site een stuk eenvoudiger.

Comprimeren

Ook gekend als “zippen” en “compressie” is een methode waarmee men bestanden kan verkleinen, verpakken.

Computerbeheerder

Een type van “gebruikersaccount” waarmee je grote wijzigingen kunt doorvoeren in Windows op de computer.

Configureren
Configureren gaat meestal automatisch en dat is geen overbodige luxe, want alles moet normaal kunnen functioneren. Soms moet je bepaalde software handmatig instellen (om jouw voorkeuren in te stellen) of een wijziging aanbrengen in het besturingssysteem.

Cookie

Dit is een klein bestandje die door de server van de bezochte website op het computersysteem van de gebruiker wordt opgeslagen. De betreffende website zal er ook een code in opslaan zodat men de bezoeker in de toekomst kan identificeren. Soms kan dit voor de gebruiker nuttig zijn, want bij een eerstvolgend bezoek aan de website hoef je bijvoorbeeld geen wachtwoord en gebruikersnaam meer intikken, inloggen etc.

Creative Commons

Licentievorm die ervoor zorgt dat auteursrechtelijk beschermd werk, voor sommige doeleinden van hergebruik vrijgegeven kan worden. De bescherming die het auteursrecht hen biedt wordt daardoor niet opgegeven.

---

D

Dial-up verbinding

Dit is een tijdelijke verbinding, van jouw computer met een internet provider, waardoor je toegang krijgt tot het internet. Enkel met behulp van een bestaande telefoonlijn, modem, computer en communicatiesoftware kan deze verbinding tot stand komen.

Digipass

Dit is een zeer beveiligd toestelletje, die ervoor zorgt dat je met een gerust hart veilig kunt bankieren op het internet. Internet bankieren is niet bij alle banken kosteloos en ook de digipass moet bij sommige instellingen aangekocht worden.

Disclaimer

Disclaimers staan meestal onderaan een e-mail of webpagina. Ze zijn aanwezig om de lezer te wijzen op het feit dat men aan uitspraken of inhoud geen rechten kan ontlenen. Men wijst als het ware alle verantwoordelijkheden af.

Domeinnaam

Een domein is een eigen territorium hebben op het internet en elk domein beschikt over een uniek internetadres, verbonden met een IP- nummer. Dit nummer is zeer lang en je kunt hem ook niet zien in de domeinnaam maar het nummer is wel degelijk gekoppeld aan de naam. De naam van het internetadres bestaat uit twee delen, de naam en een extensie; Voorbeeld: infoartikel.be “infoartikel” is hier de naam en “.be” is de extensie. Het volledige webadres (URL) zal hier http://www.infoartikel.be zijn. De URL kun je altijd terugvinden in de browser van de webpagina.

Driver

In Windows heet dat een stuurapparaat. Het is software die ervoor zorgt dat het besturingssysteem van de pc en de randapparatuur, zoals een printer, met elkaar kunnen communiceren.

---

E

E- Commerce

Is een verzamelnaam van alle manieren waarop via computernetwerken handel bedreven kan worden: zaken afhandelen via het internet.

Ethernet

Is een manier om computers en randapparatuur met elkaar te verbinden, zodat ze een bekabeld netwerk vormen. De Ethernet technologie wordt al heel lang toegepast voor 'Local Area Network' (LAN)

Extranet

Is een website of deel van een site die afgesloten is. Het kan alleen gebruikt worden door een bepaalde doelgroep. Bijvoorbeeld bestaande klanten, personeel, partners etc.

---

F

FAQ

Frequently asked questions – vaak gestelde vragen. Het is een nuttige pagina die sommige websites ter beschikbaar stellen, dit voor de klant of nieuwe bezoekers.

Firewall

Een programma dat toeziet op alle binnenkomende en uitgaande bestanden van een pc, dit om hackers en virussen tegen te houden.

Fire Wire

Brengt gegevens over van de computer naar de randapparatuur.

Flash

Een plug-in (extern programma) voor animatie en film op een internetpagina. Uitgegeven door Macromedia, een dochteronderneming van Adobe. Microsoft heeft via Silverlight een alternatief voor Flash op de markt gebracht.

---

G

Gebruikersaccounts

Zijn er in het gezin meerdere personen die gebruik willen maken van dezefde computer, dan kun je de pc delen door gebruikersaccounts aan te maken. Zo heeft iedereen zijn eigen bureaublad en ook toegang tot zijn persoonlijke mappen en bestanden.

GIF

Het is de afkorting van Graphics Interchange Format, een grafische bestandsindeling voor het opslaan van een digitale afbeelding. Een GIF is eigenlijk een gecompresseerd bestand waardoor het minder ruimte inneemt. Het is een veelgebruikt formaat voor het plaatsen van tekeningen en beelden op het web. Je kunt met gif ook een tekenfilm maken, door in hetzelfde bestand meerdere beelden achter elkaar op te slaan.

---

H

Hacker

Kraker of inbreker op computers en netwerken.

Harde schijf

Dit is het lange termijngeheugen van de computer.

Hosting Provider

Een onderneming die faciliteiten of diensten aanbiedt zoals websitehosting: dit is een ruimte die men van het bedrijf kan huren voor het online plaatsen van een website (webhosting).

Html

Hyper Text Markup Language is een taal om internetpagina’s mee te maken. Het is platformonafhankelijk, zodat elke computer de pagina kan weergeven. Het kan tekst, kleur, geluid en zelfs videobeelden met elkaar combineren. Er kunnen ook links ingezet worden naar andere websites.

http

Hyper Text Transfer Protocol is het systeem om Html – pagina’s te verzenden over het web.

---

I

ICT

Informatie - en Communicatie Technologie: houdt zich hoofdzakelijk bezig met Informatiesystemen, telecommunicatie en computers

Intranet

Dit is een privé website, afgesloten voor werknemers, vaste klanten of partners van een onderneming.

ISP

Internet Service Provider. Een internetbedrijf dat internettoegang aanbiedt, waardoor je kunt surfen op het internet en ook e-mail berichten kunt versturen en ontvangen.

IP- adres

Op een netwerk wordt een vaste structuur van communiceren gebruikt. Dit heet een netwerk protocol. Als er dus een lokaal netwerk verbonden is met het internet heet dit TCP/IP

• TCP of Transmission Control Protocol zal de overdracht van de gegevens controleren: bestanden die men over een netwerk verzendt, wordt gesplitst in kleine TCP pakketjes. Deze bevatten data en informatie over de afzender en ontvanger.
• IP of Internet Protocol zorgt voor het transport van de TCP pakketjes.

Zowel de afzender en ontvanger hebben een IP-adres. Dit zijn altijd vier cijfers met een punt tussen ( 521.589.452.11). Het IP- adres kun je in de computer vinden door te klikken op “Start” > “uitvoeren”. Tik in het dialoogvenster de letters “cmd” en klik op “ok”. Tik in het nieuwe venster “ipconfig” , druk op “Enter”. Het IP adres zal in de tekst verschijnen. Om af te sluiten typ je “exit”, druk op Enter.

---

J

Jpg of Jpeg

Het is een grafisch bestandsformaat waarbij de afbeelding gecomprimeerd is zodat deze minder ruimte nodig geeft. Deze extensie (.jpg ) voor beeldmateriaal is een handig formaat dat veel gebruikt wordt op het internet. De volledige benaming van JPG of JPEG is: Joint Photographic Experts Group.

Java

Een programmeertaal voor websites gebaseerd op de computertaal C++ en ontwikkeld door Sun Microsystems. Het is platformonafhankelijk waardoor bijna alle computers deze taal kunnen plaatsen.

---

L

LAN

Local Area Netwerk is een computernetwerk binnen een beperkt gebied zoals binnen één gebouw. Te gebruiken om intern te kunnen communiceren en het delen van randapparatuur.

---

M

Malware

Malicious software is de verzamelnaam van alle soorten software die zeer bedreigend zijn voor de computer: virussen, spyware, phishing etc.

Modem

Je hebt een modem nodig om op het internet te kunnen gaan. Het is een apparaat dat gegevens overbrengt via een telefoonlijn of andere lijnen

Mp3

Motion Picture Expert Group 1 layer 3, is een interessant formaat voor muziekbestanden, dit omwille van de geringe omvang van de bestanden. Ze kunnen rechtsreeks via internet binnengehaald worden en zijn vooral populair bij de jongeren. WMA (Windows Media Audio) is een alternatief voor de Mp3. Het is speciaal ontworpen om de bestanden nog compacter te maken en kwalitatief vergelijkbaar met de Mp3.

---

N

Netwerkkaart

Men spreekt ook wel eens over een netwerk adapter of een netwerkinterface adapter, maar de juiste benaming van een netwerkkaart is NIC Network Interface Card is een intern onderdeel van een computer. Op een netwerkkaart zit een kabelingang voor een UTP kabel. De NIC verbindt dus de computer met de ITP kabel. Het kabelverkeer dat door de kabel loopt gebruikt een technologie dat Ethernet heet.

---

O

Opensourcesoftwares of openbronsoftware

Computerprogrammatuur zoals PDF Creator, waarvan de broncode in te kijken en te veranderen is.

---

P

PDF- bestanden

Dit is een is een standaardformaat voor documenten op het internet. Deze bestanden zijn te herkennen aan de extensie .pdf ( Portable Document Format ). Om deze documenten te kunnen lezen heb je Adobe Acrobat Reader nodig. Pdf- documenten kun je ook maken via gratis opensourcesoftware zoals PDF Creator.

Phishing

Dit is een term uit de beveiligingswereld. Criminelen proberen op een sluwe manier persoonlijke informatie van gebruikers los te krijgen zoals bankcodes, wachtwoorden etc. Bijvoorbeeld via een nepmail.

Pixel

Een beeldonderdeel, de basiscomponent van een digitaal beeld.

Plug-in

Extern programma die extra functionaliteiten biedt aan een bestaand programma.

Poort

Een computerstopcontact waarin je de stekkers van jouw randapparatuur steekt.

---

Q

Qwerty

Qwerty is niet het merk maar de naam van het soort toetsenbord. De benaming komt van de eerste zes letters die je kunt je aflezen op het toetsenbord en het wordt meestal gebruikt voor de Engelse taal.

---

R

Ram

Het korte termijngeheugen van de computer.

Randapparatuur

Toestellen die je op de pc kunt aansluiten: printer, scanner etc.

Resolutie

De helderheid en de definitie (scherpte) van een digitaal beeld, scherm of printer. Hoe hoger het getal, hoe beter de kwaliteit.

Router

Is een apparaat of hardware dat netwerken aan elkaar verbindt.

RSS

Really Simple Syndication is gebaseerd op de programmeertaal XML en wordt vooral gebruikt bij blogs. Het laat namelijk toe om op de hoogte te blijven van de updates van een blog. Een dergelijke update komt binnen via een RSS-feed en dit leest men met een RSS-reader (software).

---

S

SAaS

Software As a Service: het aanbieden van software als een dienst over het internet. Men gaat dus software huren zonder dat men deze moet instaleren op de eigen computer.

Server

Een computer die de netwerkelementen beheert. De mailserver van jouw ISP bezorgt jouw e-mails en verzendt jouw e-mails.

Shareware

Software die je voor een bepaalde proefperiode gratis kunt downloaden. Na deze gratis proefperiode moet je beslissen of je deze sofware aankoopt.

Spam

Ongevraagde e-mail en of ongevraagde reclame via e-mail.

Spyware

Een programma die het surfgedrag van de internetgebruiker stiekem registreert.

Systeemregister

Een database die bijhoudt welke programma’s er op de computer geïnstalleerd zijn.

---

T

Trojaan of Trojaans paard

Het is een computerprogramma met kwade bedoelingen. Het stelt zich voor als bruikbare software maar eens geïnstalleerd, stuurt het de persoonlijke informatie van de computer door naar derden.

---

U

URL

Uniform Resource Locator is een webadres. Het staat voor een domeinnaam en eindigt met een punt. Het eerste gedeelte is HyperText Transport Protocol (http) gevolgd door World Wide. Web (www.) Bijvoorbeeld: http://www.infoartikel.be zijn. De URL kun je altijd terugvinden in de browser van de webpagina.

---

Z

Zoekmachine

Een website die op het internet op zoek gaat naar pagina’s over een bepaald onderwerp. Bekende zoekmachines zijn: Altavista, Dogpile, Excite, Google, Ilse, Infoseek , Lycos, Magellan, Yahoo, Webcrawler etc.

Zoekrobot

Software die steeds het web afsurft, op zoek naar aanpassingen op pagina’s of nieuwe pagina’s. Is één van de onderdelen van sites zoals Google.