Ontgooglen: Jezelf uit Google verwijderen

Even googlen is een begrip, een persoon googlen is pure nieuwsgierigheid, en jezelf googlen kan de schrik van je leven zijn. Verouderde informatie schetst een fout beeld, valse informatie wekt je woede op en onvolledige informatie geeft een vreemde indruk. Steeds meer mensen willen zichzelf ontgooglen maar voelen zich machteloos tegenover de grote zoekmachines die zoekresultaten meedogenloos weergeven. Bestaat privacy nog, en zo ja, hoe kun je jezelf dan uit Google verwijderen?

Wat is ontgooglen

Googlen of googelen zijn de afgelopen jaren ingeburgerd, maar inmiddels is daar het woord ontgooglen of ontgoogelen aan toegevoegd. Volgens Van Dale (aanvulling 2007) betekent het 'informatie over personen of zaken die op het internet gemakkelijk te vinden is via zoekmachines, met name die van Google, weer onvindbaar maken'. In de beginperiode van internet dachten nog weinig mensen na over het gegeven dat informatie op internet een lang geheugen kent. Maar inmiddels kunnen zoekmachines zoals Google je reputatie maken of breken, en daar worden steeds meer mensen zich bewust van. Het aantal verzoeken aan bedrijven of consultants die aan zoekmachine optimalisatie doen, om juist informatie over personen of diensten uit zoekmachines te laten verwijderen neemt hals over kop toe. Hoewel er diverse methoden zijn om de zoekresultaten te beïnvloeden, kan een digitaal verleden of heden nooit helemaal worden gewist.

Digitale sporen

Zoekmachines zoals Google struinen non-stop alle webpagina's op internet af, inclusief de links die zij op een bezocht URL tegenkomen. Dan volgt het indexeren. De inhoud wordt gelezen door een bot of spider, waarna de tekst wordt overgebracht naar een database. Hyperlinks worden gevolgd zodat ook deze worden meegenomen. De kern van de zoektechnologie van Google wordt PageRank genoemd. Elke webpagina krijgt een waarde van relevantie toegewezen zodat wordt vastgesteld hoe belangrijk de pagina is. Dit bepaalt de uiteindelijke positie van een site in de zoekresultaten. Nog steeds geldt dat een zo hoog mogelijke positie wordt nagestreefd, en er soms allerlei trucs worden uitgevoerd om maar zo hoog mogelijk te scoren. Vooral voor bedrijven is dit natuurlijk broodnodig.

Ik zag op Google dat jij...

De keerzijde is helaas minder rooskleurig. De kans dat persoonlijke gegevens die eigenlijk niet voor publicatie bestemd zijn bij de zoekresultaten zitten is groot. Het zogenaamde 'egosurfen' kan dan tot onaangename verrassingen leiden. Staan zaken volgens iemand ten onrechte op internet, dan kan deze zich in de eerste plaats wenden tot degene die de informatie erop heeft gezet, dus de webeigenaar. Helpt dit niet dan is de volgende stap de hostingprovider (zie: whois), het College bescherming persoonsgegevens of zelfs de rechter. Mocht ongewenste informatie - vaak niet eerder dan na veel gedoe - zijn verwijderd, dan blijft het je helaas nog lang achtervolgen. Zo is er het cache-geheugen dat een verouderde page opslaat en weergeeft, het webarchief waar gegevens nog lang vindbaar zijn, en de Wayback Machine, die websites vanaf 1996 tot in de eeuwigheid vastlegt. Voor spijt is dus geen plaats, want zoekmachines kennen unaniem geen pardon.

Digitale screening

Werkgevers maken in toenemende mate gebruik van internet om meer van iemand te weten te komen. Vooral bij twijfels, een onduidelijk cv of om een beter beeld van de persoon te krijgen. Het spreekt voor zich dat digitale screening er toe kan leiden dat je als sollicitant niet wordt uitgenodigd voor een gesprek. Te denken valt aan al te uitbundige partyfoto's op Facebook, curieuze Twitterberichtjes, een blog dat de persoon in een ander daglicht doet staan, of wat al niet meer. Nu lijkt het erop dat je maar beter helemaal nergens op internet te vinden kunt zijn, maar het tegendeel is waar. Als er helemaal geen enkele informatie is, dan maakt dat zeker in de huidige tijd juist een verdachte indruk, aldus diverse werkgevers. Voor collega-ondernemers geldt dat afwezigheid in LinkedIn negatief uitwerkt. Verwacht wordt namelijk, dat ondernemers de huidige media kennen en dus dienen aan te geven dat ze niets te verbergen hebben.

SERM of Reputatie Management

Search Engine Reputation Management, meestal afgekort tot SERM, betekent controle en verbetering van een reputatie in zoekmachines. Het gaat dus om optimalisatie (SEO) en de-optimalisatie. Grote bedrijven zijn er allang bekend mee. Deze schakelen een bedrijf in dat relevante zoekresultaten continu in de gaten houdt en zo nodig bijstelt. Dit gebeurt in de meeste gevallen door negatieve zoekresultaten door nieuwe, positieve resultaten te vervangen. Dit kan nooit helemaal, maar verdrijving van de slechtere zoekresultaten naar volgende pagina's helpt om het imago te verbeteren. De top tien in zoekmachines wordt bekeken door ongeveer de helft van de gebruikers, verdere pagina's vaak niet meer. Om precies te zijn: Bij het opschonen is het vooral belangrijk dat de eerste vijf zoekresultaten positief zijn. Op de meeste computerschermen is dat wat je zonder scrollen te zien krijgt. In vaktermen heet dit optimalisatie tot aan 'de vouw'.

Personal branding

Personal branding, reclame maken voor jezelf, is enorm in opkomst. Je digitale persoonlijkheid wordt bepaald aan de hand van twee zaken, enerzijds je eigen input, dus wat je zelf aan de wereld kenbaar maakt, anderzijds door hetgeen anderen over jou te vertellen hebben. Tezamen kan een beeld ontstaan dat je niet wilt en waar je je niet eens in herkent. Om dit tegen te gaan kun je proberen je eigen 'merk' te beïnvloeden. Hoe meer pagina's met positieve informatie worden aangemaakt, hoe groter de kans dat negatieve berichtgeving naar de achtergrond verdwijnt.

Profielen

Profielen op LinkedIn, Facebook, Twitter, MySpace, Schoolbank, e.d. scoren hoog in zoekmachines. Een positief beeld van zo'n profiel werkt in je voordeel en heeft als prettige bijkomstigheid dat negatieve berichten een lagere positie krijgen. Als je accounts hebt op al deze sites heb je de eerste posities in Google dikwijls al te pakken.

Eigen naam

Je eigen naam als domeinnaam registreren is een goed idee en kost hooguit een paar tientjes. Hoog scoren met weinig informatie, of juist een goed beeld van jezelf scheppen door juist reclame voor jezelf te maken. Denk bij de domeinnaam ook aan andere extensies zoals .com of .nu.

Bloggen

Bloggen - vooral actief bloggen - helpt om je imago flink op te vijzelen. Meld je blog aan op verschillende sites, ook op sociale nieuwssites als het gaat om actuele en waardevolle informatie.

Verwijderen

Vraag de webmaster om negatieve informatie te verwijderen, desnoods meerdere malen. Krijg je medewerking, dan kan het nog erg lang duren voordat de informatie definitief verwijderd is.

Positiviteit

Heb je iets op bijv.een webforum of nieuwsgroep geschreven waar je achteraf niet tevreden over bent, schrijf er dan nieuwe positieve berichten achteraan. Dit geldt natuurlijk ook als er negatieve berichten door anderen over jou zijn geschreven.
Pagina's van anderen waar je naam positief of neutraal in voorkomt kun je linken en zodoende stimuleren om hoger in zoekmachines te eindigen.

Tweede naam

Heeft iemand anders dezelfde naam als jij en maak je je zorgen over diens reputatie dus ook de jouwe, onderscheid je dan door je tweede voornaam als tussenvoegsel te gebruiken of een tweede voornaam te verzinnen.

Verbeterpunten

Klachten over je bedrijf op internet? Gebruik deze om je bedrijf of product te verbeteren, later ben je die mensen wellicht dankbaar. Zet er positieve teksten tegenover, biedt ontevreden klanten bijvoorbeeld kortingen aan. Toekomstige negatieve informatie wordt op die manier ook voorkomen.

Juridisch

Direct aankloppen bij Google om de informatie te laten verwijderen is mogelijk, maar enkel met de juiste juridische argumenten. In de praktijk komt dit neer op het dicteren van teksten uit het wetboek en de procedure duurt helaas erg lang.

Preventie

Pseudoniem

Bedenk bij elke tekst of foto's van jezelf of deze wel door de hele wereld mogen worden gezien. Is dat niet het geval, plaats de zaken dan liever niet, of onder een pseudoniem (nickname). Maak die nickname niet te gek want ook een nickname bouwt online een identiteit, dus reputatie, op. Wil je volkomen onvindbaar zijn, overweeg dan je te verschuilen achter een 'alter ego'. Neem hiervoor een naam die vaak voorkomt, zoals Jan de Vries, de Jong, of Mulder o.i.d.

Wegwerpadressen

Reageer liever niet met een herkenbaar e-mail adres, tenzij dit beroepsmatig is, of op andere wijze een bewuste stap is. Voor e-mailadressen die slechts een uur tot enkele weken gelden zijn er tijdelijke maildiensten die wegwerpadressen aanbieden; Hotmail of Gmail-adressen met een alias zijn ook nuttig. Gebruik voor je beroep een ander e-mail adres als voor je persoonlijke zaken, want er wordt behalve op namen ook op mailadressen gegoogeld.

Geen foto's

Vraag je familie en vrienden om geen foto's van jou op internet te plaatsen, dit om ongewilde plaatsing op andere sites te voorkomen.
Sommige werkgevers hebben op hun website een lijst met namen en foto's van de werknemers; je kunt je baas om privacy redenen vragen alleen een deel van je naam te gebruiken of een nickname. Bij ontslag kun je vragen of ze de website direct willen updaten.

Vertrouwelijke informatie

Sluit je browser af als je vertrouwelijke informatie hebt bekeken, start de browser opnieuw en ga pas daarna naar een site waar je bijv. een bericht post, dit om statistiekprogramma's waar je herkomst uit blijkt om de tuin te leiden.

Privacy persoonsgegevens zoekmachines

De bescherming van persoonsgegevens op het wereldwijde web is een onderwerp waar veel om te doen is. Veel mensen hebben erg veel moeite met de digitale sporen die anderen of zij zelf achter hebben gelaten. Het kan gaan om verouderde informatie, valse informatie, openbaar gemaakte informatie die privacy-gevoelig is (bijv. bankgegevens), of om webinhoud die werk of relatie in negatieve zin beïnvloedt. In sommige gevallen kun je hier tegen optreden via de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) (wegens schending privacy), het Wetboek van Strafrecht (wegens smaad en laster) of het Burgerlijk Wetboek (wegens onrechtmatige daad), maar een juridische procedure is langdurig en hoeft niet altijd tot het gewenste resultaat te leiden.

Eigen schuld, dikke bult?

Je hoort vaak zeggen dat als je vindt dat iets niet op internet moet staan, dat je het er dus ook niet op moet zetten. Helaas is het niet zo eenvoudig. In de meeste gevallen gaat het niet om gevallen waarbij de gebruiker zelf de informatie op internet heeft gezet, maar waarbij een ander de persoon al of niet met opzet in een bepaald daglicht stelt. Daar komt bij dat de argumentatie 'eigen schuld dikke bult' dan ook zou moeten gelden voor diverse andere zaken. Wil je niet dat je huis wordt leeggeroofd, blijf dan thuis. Wil je geen spam mails ontvangen? Neem dan geen e-mail adres. Wil je geen gezeur van telemarketeers? Neem dan geen telefoon. Aan internet valt niet te ontkomen, maar in een ideale situatie heeft de gebruiker een keus of informatie beschikbaar is, is er meer helderheid wie de informatie geplaatst heeft en kan informatie desgewenst op een gemakkelijke manier worden verwijderd. Niet een beperkte verwijdering, maar algeheel.

Recht op privacy

Omwille van bovenstaande argumenten vinden wereldwijd discussies plaats over de rol en verantwoordelijkheid van zoekmachines inzake het recht op privacy. De vraag hierbij is of zoekmachines het recht hebben informatie over personen bijeen te rapen, te rangschikken en publiekelijk op een presenteerblad te leggen. Soms wordt de beschuldigende vinger bij webmasters gelegd. Zij plaatsen immers informatie, dus zoeken ze het maar uit. Hoewel dit zo is, kan opgelegde verantwoordelijkheid voor miljarden webmasters nooit leiden tot adequate oplossing van het probleem, omdat deze groep te groot is en te verdeeld.

Zoekmachines zijn, hoewel duizelingwekkend groot, in de minderheid. Dit maakt ze tot centraal aanspreekpunt. Het komt uiteindelijk neer op de gespannen relatie tussen vrijheid van (menings)uiting en het recht op privacy, maar vooralsnog gaat de macht van zoekmachines gewoon door. Hun redenering is simpel: zij publiceren niets, maar verzamelen enkel. En gaan er aan voorbij dat zij door fragmentatie-presentatie bijdragen aan een publiekelijke beeldvorming die wel eens ver naast de waarheid zou kunnen liggen. Vergaande gevolgen van imago-schade zijn het trieste resultaat.

"All human beings have three lives: public, private, and secret." ~ Gabriel Garcí­a Márquez