Toegankelijke website maken voor blinden en slechtzienden

Dankzij verschillende computeraanpassingen en hulpmiddelen zoals een brailleleesregel, schermuitleesprogramma en spraak- en vergrotingssoftware kunnen blinden en slechtzienden de computer efficiënt gebruiken. Het raadplegen van websites vormt in principe geen probleem, hoewel niet elke website automatisch toegankelijk is voor visueel gehandicapten. Met een aantal eenvoudige tips kan een website toegankelijk worden gemaakt. Een goed toegankelijke website biedt niet alleen voordelen voor visueel gehandicapten, maar wordt ook sneller door zoekmachines opgepikt, wat kan leiden tot meer bezoekers. De basisregel is dat elke toegankelijke website volledig met het toetsenbord bedienbaar moet zijn.

• Afbeeldingen
• Documenten
• Fout
• Goed
• Geluiden en beelden
• Inhoud voor blinden, slechtzienden en kleurenblinden
• Blinden en slechtzienden
• Kleurenblinden
• Navigatie
• Opmaak
• Taal
• Tabellen
• Toegankelijke website maken
• België
• AnySurfer - Blindenzorg Licht en Liefde vzw
• Nederland
• Moneta & More
• Stichting Accessibility.nl
• Stichting Waarmerk Drempelvrij.nl

Afbeeldingen

Op een website zijn niet alle grafische elementen (foto's, logo's, gif-animaties, tekeningen en afbeeldingen) altijd zichtbaar voor gebruikers van een brailleleesregel of spraakgebruikers. Dit probleem kan eenvoudig worden opgelost door het gebruik van alt-attributen. Deze bevatten een beschrijving van wat er te zien is. Belangrijke informatie moet de webbouwer in tekstvorm op het scherm plaatsen, omdat blinden en slechtzienden soms afbeeldingen overslaan tijdens het navigeren. Visuele informatie die niet noodzakelijk is, zoals een klein icoontje voor tekst (spacer), kan worden gemarkeerd met een lege alt-tag (alt=""). Opsommingstekens en scheidingslijnen moeten in de HTML-code zelf worden opgenomen. Titels moeten in een titel-tag worden geplaatst en niet in een afbeelding. Bestandsnamen moeten worden vermeden in alt-tags, omdat deze vaak niet betekenisvol zijn voor blinden en slechtzienden. Een nuttige tool om fouten in alt-attributen te identificeren is Wave.

Documenten

Documenten die op een website worden aangeboden, zoals Acrobat Reader (PDF), PowerPoint of andere bestandsformaten, kunnen bijzonder moeilijk te lezen zijn voor blinde en slechtziende computergebruikers. De leesbaarheid hangt vaak af van de kennis van de gebruiker en de gebruikte aanpassingen, maar het is het beste voor de webbouwer om ervan uit te gaan dat deze documenten niet altijd standaard leesbaar zijn. Uitnodigingen voor feesten of verslagen van vergaderingen moeten bij voorkeur in HTML- en/of Word-formaat op de website worden geplaatst. Het is belangrijk om een goed leesbare, betekenisvolle en unieke link te gebruiken, met daarbij het bestandsformaat en de bestandsgrootte vermeld.

Geluiden en beelden

Indien mogelijk moeten geluids- of videofragmenten op de website ook in tekst worden weergegeven. Dit is bijzonder nuttig voor doofblinden die het geluid niet kunnen horen en het beeld niet kunnen zien. Muziek op de achtergrond kan problematisch zijn voor gebruikers met een spraaksynthesizer, omdat het geluid kan overlappen met de spraakuitvoer, waardoor de spraakprogramma's moeilijk te verstaan zijn. Het is het beste om achtergrondmuziek standaard uit te schakelen en een tekstuele link te plaatsen waarmee gebruikers de muziek indien gewenst kunnen inschakelen. Het is ook belangrijk dat de muziek via een link kan worden uitgeschakeld, zodat spraakgebruikers die hun spraakprogramma uitschakelen, de muziek niet hoeven te verwijderen.

Inhoud voor blinden, slechtzienden en kleurenblinden

Blinden en slechtzienden

Pop-up vensters en nieuwe vensters kunnen voor blinden en slechtzienden erg storend zijn, omdat ze onverwacht verschijnen en soms moeilijk te sluiten zijn. Bovendien kan de gebruiker de structuur van de website verliezen bij het verschijnen van een nieuw scherm. Als een nieuw scherm noodzakelijk is, moet de webbouwer dit duidelijk aangeven op de pagina en ervoor zorgen dat het nieuwe scherm met het toetsenbord kan worden gesloten. Tekst in een lichtkrant wordt niet aanbevolen, omdat het moeilijk te lezen is voor slechtzienden en storend kan zijn voor dyslectici, mensen met epilepsie en mensen met concentratieproblemen.

Kleurenblinden

Kleurenblinden en personen met leesproblemen kunnen problemen ondervinden met kleurcoderingen, waardoor ze de inhoud mogelijk niet goed begrijpen. Het gebruik van kleurcodes zoals "de rode velden zijn verplicht" moet worden vermeden. In plaats daarvan moet de webbouwer alternatieve, toegankelijke methoden gebruiken om verplichte velden aan te duiden, bijvoorbeeld door een sterretje te gebruiken. De inhoud moet ook via browseropties aanpasbaar zijn voor kleurenblinden en slechtzienden. Bij voorkeur gebruikt de webbouwer goed contrasterende kleuren; een witte achtergrond met gele tekst is bijvoorbeeld moeilijk leesbaar.

Navigatie

Blinden en (zwaar) slechtzienden gebruiken geen computermuizen, maar navigeren volledig met het toetsenbord. Dit betekent dat een website volledig via het toetsenbord bedienbaar moet zijn. De tabtoets wordt gebruikt om naar andere menu-items te navigeren. Menu's die op JavaScript zijn gebaseerd of websites die gebruik maken van Flash zijn vaak niet bruikbaar. Het is belangrijk om zorgvuldig om te gaan met het plaatsen van links; een website met honderden links kan moeilijk te navigeren zijn voor visueel gehandicapten. Een oplossing is om in de code een onzichtbare navigatielink te plaatsen die zichtbaar is voor blinden en slechtzienden en waarmee gebruikers direct naar de inhoud kunnen springen.

Voorbeeld:
Daarnaast zijn inhoudstafels en sitemaps nuttige navigatiehulpmiddelen. Deze zijn ook voordelig voor zoekrobots.

Opmaak

Bij de opmaak van een website moet de webbouwer bij voorkeur één consistent lettertype gebruiken. Hyperlinks moeten worden onderlijnd en in een andere kleur worden weergegeven (bijvoorbeeld blauw, dat na bezoek paars wordt, terwijl de gewone tekst zwart blijft). Voor het benadrukken van gewone tekst mag geen onderlijning worden gebruikt, omdat dit verwarrend kan zijn voor slechtzienden die dit mogelijk als een link kunnen beschouwen. In plaats daarvan kan tekst worden benadrukt door het gebruik van vetgedrukte letters of een groter lettertype. Het lettertype moet bij voorkeur schreefloos zijn, zoals Arial of Verdana. Voor cursivering moet de <em>-tag worden gebruikt in plaats van de <i>-tag. Tot slot moet de website goed toegankelijk zijn in elke webbrowser.

Taal

In de HTML-tag moet de webbouwer de natuurlijke taal vermelden. Elke taalwijziging binnen een pagina moet worden aangegeven met het lang-attribuut. Hierdoor kan een spraakprogramma automatisch van taal wisselen wanneer het een woord of zin in een andere taal tegenkomt. Dit verbetert de leesbaarheid van de website.

Tabellen

Tabellen zijn voor ziende personen relatief eenvoudig te begrijpen, maar voor blinden en slechtzienden is een eenvoudige tabelstructuur essentieel. Tabellen moeten geen lege cellen bevatten, omdat het schermuitleesprogramma deze informatie niet oppikt en gebruikers niet weten dat deze informatie tot een bepaalde rij of kolom behoort. Lege cellen moeten worden gemarkeerd met een "-" of "0". Kolomhoofding moet worden gedefinieerd met de <th> tag in plaats van de gewone datacel (<td>). Omdat hulpmiddelen gebruikers gegevens lijn per lijn lezen, moet alle informatie op deze manier worden gepresenteerd. Als een tabel te complex is om toegankelijk te maken, moet de webbouwer indien mogelijk een tekstuele versie met opsommingslijsten (zonder grafische elementen) aanbieden.

Toegankelijke website maken

In België en Nederland zijn organisaties actief die websites screenen op toegankelijkheid voor blinden en slechtzienden, en breder, voor iedereen met een leesbeperking.

België

In België kunnen mensen terecht bij AnySurfer.

Nederland

In Nederland zijn Moneta & More, Stichting Accessibility.nl en Stichting Waarmerk Drempelvrij.nl actief.