Gratis programma's voor je PC

Op je computer maak je graag gebruik van goede programma's. Goede software hoeft gelukkig niet altijd duur te zijn. In sommige gevallen kun je prima programma's zelfs helemaal kosteloos binnenhalen. Dit soort programma's noemen we freeware. Er is van alles. Editors, antivirusprogramma's, handige tools en spelletjes, er zijn allerlei freeware-programma's te downloaden.

Programma's

Voor de pc zijn talloze programma's gemaakt. Handige, nuttige of minder handige en nuttige programma's. De makers hopen over het algemeen wel iets aan hun inspanningen te verdienen. We kunnen de software-markt globaal in drie groepen verdelen.

• Koop-software
• Shareware
• Freeware

Koop-software

Zoals de titel het al aangeeft, dit gaat om software die je kunt kopen. In sommige gevallen is er een evaluatieversie beschikbaar, die je kunt uitproberen. In een evaluatieversie is vaak de functionaliteit op de een of andere wijze beperkt. Zo kun je bijvoorbeeld niet alle functies uitvoeren, bijvoorbeeld het printen of opslaan van eventuele in het programma gemaakte bestanden. In sommige gevallen is alles functioneel, maar wordt na een bepaalde periode de functionaliteit beperkt, soms krijg je alleen nog maar een mededeling in beeld, dat de testperiode is afgelopen en dat je een volledige versie moet aanschaffen. Veel software wordt niet meer geleverd op fysieke dragers, zoals een cd of dvd, maar kun je downloaden. Met een, meestal éénmalige, registratiecode kun je de software volledig op jouw naam zetten.

Shareware

De software in de categorie shareware wordt 'gedeeld'. Je mag er gebruik van maken, maar je wordt geacht na een bepaalde redelijke periode (een paar weken of een maand) te kiezen wat je doet: ofwel je wil met het product blijven werken en je schaft een code aan of doneert een bepaald bedrag, ofwel je verwijdert het hele pakket netjes van je systeem.

Gratis programma's: freeware

Het Engelse woord free betekent letterlijk: vrij. Freeware is software die je helemaal gratis kunt gebruiken, alhoewel de maker vaak aangeeft een donatie op prijs te stellen. Niet zo vreemd, de ontwikkelaar mag best iets aan zijn werk verdienen. Dat verdienen gaat in zo'n gratis programma vaak op een andere manier: via reclame. Gesponsorde mededelingen in het programma sporen jou aanschaf van bepaalde producten aan, en dat levert de software-ontwikkelaar dan weer een kleine bijdrage op. Hiermee samenhangend is de reclame die je op de website van het programma of de softwareontwikkelaar aantreft. Een volgende mogelijkheid zit in het installeren van bij-producten. Speciale taakbalken, die aan je internetbrowser worden gekoppeld, worden samen met je freeware-product geïnstalleerd. Soms wordt ook de pagina voor zoekopdrachten aangepast, of de startpagina van je browser. Dit soort zaken levert de ontwikkelaar meer aandacht op voor allerlei reclame-uitingen. Je kunt bij het installeren dit soort opties overigens uitzetten. Klik dus niet zomaar op 'volgende', maar kijk goed of er niet allerlei keuzes staan, die een voor jou ongewenst vinkje hebben.

Handige opties

Veel handige freewareprogramma's kunnen je heel wat onkosten besparen. Je hebt niet altijd de toeters en bellen van professionele producten nodig, de freeware-producten functioneren vaak net zo goed.

Officepakket

Een goed voorbeeld is een van de meest bekende en meest gebruikte tekstverwerkers, MS Word, waar ook een professioneel prijskaartje hangt. Dit pakket wordt in elke nieuwe versie voorzien van allerlei nieuwe functionaliteit. Voor veel particuliere gebruikers, die een tekstverwerker alleen gebruiken voor een briefje, een klein stukje tekst, kan het allemaal ook een stuk simpeler. Het volledig gratis de downloaden pakket LibreOffice bevat een uitgebreide tekstverwerker, waarmee je bijna net zoveel kunt als met MS Word. Gelukkig kun je de meeste Word-bestanden in LibreOffice ook zonder problemen inlezen en bewerken. LibreOffice voldoet in de meeste gevallen prima als MS Office-pakket, het bevat onder andere ook een database-programma, een spreadsheetprogramma zoals Excel en een presentatieprogramma zoals Powerpoint. Allemaal gratis te gebruiken.

Antivirus

Een antivirusprogramma beschermt je tegen kwaadwillende software of plug-ins van websites, die proberen een ongewenste voet aan de grond te krijgen in je computersysteem. Dit soort kwaadaardige software is uit op je persoonlijke gegevens, of wil je computer gebruiken om zelf weer foute software te verspreiden of spam te versturen. Een goed antivirusprogramma houdt dit soort aanvallers buiten de deur. Anti-virussoftware is te koop, maar er zijn voor particulieren ook freeware-varianten. Een van de meest gebruikte is wel AVG-free. Bij het installeren kun je nog kiezen of je een maand gratis de uitgebreidere versie wilt, uiteraard probeert AVG je te verleiden tot aanschaf van een betaalde variant.

Mediabestanden

Windows wordt standaard voorzien van een mediaspeler, waarmee je allerlei video- en audiobestanden kunt afspelen. Heb je geen Windows, maar gebruik je een Linux-distributie of een Apple-computer, dan tref je daarin ook prima mediaspelers aan. Toch loop je soms tegen video- of audiobestanden aan, die niet afgespeeld lijken te kunnen worden. In zo'n geval is het een prima idee om VLC te installeren, dat zo goed als álles afspeelt.

Tekenen

Teken- en ontwerpprogramma's zijn er in vele soorten en kwaliteiten. Wie een beetje verder wil gaan dat het traditionele Paint, dat in Windows wordt meegeleverd (alhoewel dat voor de meeste toepassingen prima en afdoende is), kan eens kijken naar Gimp. Dit is een behoorlijk uitgebreid pakket, waarmee je ook ingewikkelde en gespecialiseerde tekentaken kunt uitvoeren. Wie een Linux-distributie draait, hoeft waarschijnlijk niet veel moeite te doen. Grote kans, dat het al is geïnstalleerd. Zo niet, dan volstaan enkele muisklikken om het op je computer te krijgen.

Programmeren

Wie ook zelf graag een programma in elkaar knutselt, kan met heel wat professionele pakketten aan de slag. Heb je kennis van de programmeertaal Pascal, maar is de aanschaf van Delphi een beetje boven je vermogen, kijk dan eens naar Lazarus. Prima met elkaar vergelijkbaar, maar Lazarus kun je kosteloos binnenhalen. Het aardige is, dat je met Lazarus cross-platform kunt werken. Je bouwt er Windows-programma's mee, maar eventueel ook Linux-programma's. Of je nu met Windows of met Linux werkt, op beide platforms kun je Lazarus installeren, en projecten zijn naadloos uitwisselbaar.

Particulier of bedrijf

Er zijn heel veel programma's, die gratis te downloaden en te gebruiken zijn, zeker voor de particulier. In sommige gevallen wordt in de gebruikersvoorwaarden bij een programma keurig vermeld, dat het programma door een particulier gratis te gebruiken is, maar dat een bedrijf netjes licentiekosten moet voldoen. Werk je bedrijfsmatig, dan moet je bij het installeren dus niet klakkeloos op 'ok' klikken bij de pagina 'gebruikersvoorwaarden'. Even controleren of je er legaal mee mag werken, dat kan later moeilijkheden voorkomen.