Soorten digitale beeldbestanden

Bij veel digitale bestanden is de herkomst en toepassing simpel en herkenbaar: .doc voor een tekstbestand uit word, .xls voor een spreadsheet uit uit excel, .avi voor een filmpje. Maar soms kom je een bestand tegen met een lettercode (extensie) erachter waarvan je geen idee hebt wat het is en hoe je ermee moet werken. En nergens lijken zoveel vormen en soorten van te zijn als van digitale plaatjes!

Over formaten en pixels

Los van het soort bestand heeft een digitaal beeld een bepaalde afmeting. Stel je voor dat het beeld op je beeldscherm is opgebouwd uit allemaal kleine puntjes. Een hedendaags beeldscherm is dan 1280x1024 puntjes oftewel pixels, dit noemt men ook wel de resolutie. Een digitale foto is, afhankelijk van het soort camera, al gauw twee of drie keer zo groot; de ware grootte van je foto is dus twee keer je beeldscherm! Dat is prima om in een mooie kwaliteit af te drukken; hoe groter hoe beter. Maar als je die foto op internet wilt tonen, is hij natuurlijk veel te groot, en het duurt veel te lang om hem te laden want al die pixels kosten veel geheugen. Met een fotobewerkingsprogramma kun je je foto kleiner maken, maar hoe sla je hem op voor bijvoorbeeld vertoning op een website?

Soorten beeldbestanden

Niet alle soorten bestanden zijn geschikt voor elke toepassing. Ruwweg kun je een verdeling maken in beeldbestanden die geschikt zijn voor afdrukken en drukwerk, en voor beelden die digitaal getoond gaan worden op een beeldscherm of een website.

Professionele plaatjes

• Professionele beelden, bijvoorbeeld het drukwerk van logo’s en folders, worden in speciale grafische programma’s gemaakt. Voorbeelden zijn Adobe Photoshop (.psd), Adobe Illustrator (.ai) en Quark Express. Dit levert mooie maar ‘zware’ afbeeldingen op die te zwaar zijn voor websites en gewone tekstdocumenten.
• Van deze bestanden kunnen drukwerkbestanden worden gemaakt; deze ‘verpakken’ als het ware alle elementen in je afbeelding en zorgen dat ze er altijd, op elke computer en printer, hetzelfde uit zullen zien. Een veelgebruikte is EPS, Encapsulated Postscript en een nog veel bekende is de PDF, het Portable Document Format. PDF is een heel veelzijdig formaat dat niet alleen geschikt is voor beeldmateriaal maar dat ook heel veel wordt gebruikt voor teksten en teksten met beelden.

Afbeeldingen op internet

• Ongetwijfeld de bekendste is .jpg, de JPEG. Deze wordt gebruikt door de meeste digitale camera’s omdat de JPEG een hele hoge kleurendiepte heeft. Verkleind (gecomprimeerd) naar een beeldschermformaat (of kleiner) is het ook het meest gebruikte afbeeldingsformaat op internet.
• Als je een klein plaatje hebt of een plaatje met maar een paar kleuren dan is JPEG niet de beste keus. Er gaat veel informatie verloren met het verkleinen en je plaatje kan vlekkerig worden. Het GIF formaat werkt met maar 256 kleuren en is dus zeer geschikt voor plaatjes met weinig kleuren of herhalende patronen. Een vergelijkbare variant is PNG, het PING formaat.

Overig

• Het bitmapformaat oftewel .bmp is de afbeeldingsvariant van Microsoft. Ze zijn vrij goed van kwaliteit maar ook vrij groot en laten zich niet altijd even goed verkleinen.
• Een flexibele opslagmethode voor plaatjes is het .tiff formaat, dit levert kwalitatief goede beelden op met een relatief kleine bestandsgrootte.

Natuurlijk zijn er nog talloze andere soorten en maten, maar deze vertegenwoordigen samen meer dan 80% van het aanbod aan digitale plaatjes. Een programma als Photoshop kan vrijwel alle formaten aan. En voor dagelijks gebruik is de JPEG vrijwel altijd de beste keus: goede kleuren en kwaliteit voor elke toepassing!