Software testen in ITIL

Wat is ITIL nou precies, en hoe verhouden software testen en ITIL zich tot elkaar? Dit is een veelgehoorde vraag onder software testers maar ook bij managers van een project. Zij passen ITIL toe omdat dit bedrijfsbeleid is en natuurlijk wordt er ook software getest binnen de organisatie. Een heldere blik op de verhoudingen van deze twee elementen binnen een IT-organisatie is dan op zijn plaats. ITIL en software testen hebben samenhang met elkaar, het is dan interessant om inzicht te hebben in de relatie die zij met elkaar hebben.

Wat is ITIL?

ITIL staat voor Information Technology Infrastructure Library. Het is ontstaan in de jaren tachtig in opdracht van de Britse overheid. IT-dienstverlening was in die jaren van een dermate niveau dat de toenmalige CCTA (Central Computer and Telecommunications Agency, nu OGC) de opdracht kreeg een standaardaanpak te ontwikkelen voor een effectieve en efficiënte levering van IT-services. ITIL wordt al jarenlang mondiaal breed gedragen en is heel populair. Het is dus een ITSM-framework, een IT-servicemanagement framework.

Wat is een service?

Het gaat bij een service om het leveren van waarde aan de klant. ITIL definieert een service als volgt: Een service is een manier om waarde aan de klant te leveren door een klant te helpen de gewenste eindresultaten te bereiken, zonder dat deze aansprakelijk is voor specifieke kosten of risico's.

De levenscyclus van een service
ITIL (versie 3) benadert servicemanagement vanuit de servicelevenscyclus (de Service Lifecycle). De servicelevenscyclus is een organisatiemodel dat inzicht biedt in:

• De wijze waarop servicemanagement is gestructureerd.
• De wijze waarop de verschillende componenten met elkaar samenhangen.
• Welke impact veranderingen in een onderdeel hebben op andere onderdelen van het systeem en op het gehele systeem.

De servicelevenscyclus bestaat uit vijf fasen. Elk deel van de nieuwe ITIL-kernboeken beschrijft een van deze fasen. Specifiek wordt hier op de fase 'Servicetransitie' gericht.

Servicetransitie

Servicetransitie is de fase van ontwikkeling en verbetering van capabilities voor de transitie van nieuwe en gewijzigde services naar de productie. Binnen de fase 'Servicetransitie' bevindt zich de functie 'Release- en deploymentmanagement'. Release- en deploymentmanagement is gericht op het bouwen, testen, en leveren van de in het service-ontwerp gespecificeerde services. Hierdoor wordt voldaan aan de eisen en doelstellingen van de stakeholders.

De plek van software testen binnen ITIL

Software testen wordt binnen ITIL dus beschouwd als een tandwiel in de grote molen. Het is slechts een onderdeel van de fase 'Servicetransitie'. Binnen ITIL wordt er naar zoveel aspecten en onderwerpen gekeken dat de ontwikkeling en verbetering van capabilities voor de transitie van nieuwe en gewijzigde services naar productie slechts een onderdeel is waar software testen weer een onderdeel van uitmaakt. Op zich is dit ook wel logisch, want wat heeft het voor zin om alle aandacht op een foutloos product te richten als bijvoorbeeld de afzetmarkt en klantenportenfolio niet juist zijn bepaald. ITIL kijkt naar het grote geheel waardoor software testen in die verhouding een klein (maar niet minder belangrijk!) onderwerp is.

Software testen is moeilijk. Maar hoe komt dit nou precies? Een belangrijk feit om te weten is dat ITIL kijkt naar het geheel der delen, ITIL is overkoepelend en software testen is daar een onderdeel van. Echter, als je gedetailleerd naar software testen zelf kijkt zie je dat het een wereld op zich is. Kortom stad en land moeten worden verzet totdat het radartje van software testen perfect is. Maar slechts dan is het radartje een onderdeel van het grote geheel van radartjes zoals het binnenwerk van een horloge. Dit besef belandt niet altijd bij alle mensen binnen de IT-organisatie. Zij richten zich op het horloge als eindresultaat. Omdat hun kennis over software testen minimaal is, snappen zij niet goed waarom dit lang duurt of moeilijk is. Ieder zijn vakgebied natuurlijk.

Ten slotte

Waar te beginnen moet dan vaak blijken uit de praktijk. Soms is een top-down-benadering beter en soms een bottom-up-. Dat is een beetje hoe software testen en ITIL zich tot elkaar verhouden. Beide kunnen van elkaar afhankelijk zijn om het totaalplaatje goed te krijgen. Of ITIL en software testen samen een winning team zijn is erg organisatie-afhankelijk. Dit wordt bepaald door de samenhang met alle andere aspecten.

Lees verder

• De kracht van functionele testers
• Het software testproces versnellen
• Software testen in Scrum
• Mijn visie op: de rol van het softwaretestteam
• Mijn visie op: de moeilijke aspecten in het software testen