Drogredeneringen in forumdiscussies, hoe herken je ze?

Je kent het wel. Je leest de comments op een nieuwsbericht, of je bladert door een draadje op een internetforum. Er is een heftige discussie gaande, en de meningen en argumenten vliegen over en weer. Bij sommige argumenten denk je: 'Hier klopt helemaal niks van!' Bij andere argumenten zul je er geen speld tussen kunnen krijgen. Maar waar ligt dat nou aan? Filosofen bestuderen al duizenden jaren lang de logica achter bepaalde redeneringen. Welke redeneringen kloppen wel en welke niet? In dit artikel passen we de oeroude kunst van de logica en retoriek toe op de hedendaagse jungle van het internet, zodat je leert drogredenen te herkennen, én te weerleggen als drogreden. Hier volgen de belangrijkste en meest voorkomende. De belangrijkste drogredenen op het internet. Hoe herken je ze? En hoe weerleg je ze?

Vals dilemma

De evolutietheorie heeft nog steeds enkele onvolkomenheden waar wetenschappers geen verklaring voor hebben. Dus de wereld is door God geschapen in zeven dagen.

Bij het valse dilemma wordt er gedaan of er maar twee keuzes zijn. De keus tegen het is ene, is dus automatisch een keus voor het ander. Óf de huidige evolutietheorie is waar, óf de aarde is geschapen in zeven dagen. In het echt zijn er natuurlijk veel meer opties mogelijk. Misschien werkt de evolutie net iets anders dan we nu denken. Of is er een andere verklaring voor het ontstaan van het leven op aarde, die niet met evolutie, maar ook niets met een schepping in zeven dagen te maken heeft.

Overhaaste generalisatie

Is het niet verschrikkelijk, van die grensrechter? Tegenwoordig kun je dus op het voetbalveld al doodgeschopt worden. En dan is er nog die schietpartij in Alphen aan de Rijn. De wereld is echt helemaal ontspoord tegenwoordig!

Bij de overhaaste generalisatie worden grote conclusies getrokken op basis van enkele incidenten. Maar op basis van enkele incidenten kun je helemaal geen algemene conclusies trekken. Misschien is het wel zo dat, ondanks deze schokkende misdaden de criminaliteit in het algemeen al jaren dalende is. Een andere vorm van deze drogreden is de welbekende opa 'die altijd rookte als een schoorsteen en tóch 90 jaar geworden is'.

Stropop argument

Dus jij vindt dat dierenrechten vastgelegd moeten worden in de wet? Vind jij dieren belangrijker dan mensen? Vind jij dat wij mensen maar op de grond moeten slapen zodat de kat het bed voor zich alleen heeft?

Je mening wordt verdraaid tot een belachelijke mening waar niemand het mee eens kan zijn. Zo lijkt het alsof je al bij voorbaat ongelijk hebt, want wie vindt nu dat wij ons bed maar aan de kat moeten afstaan? Dit kun je weerleggen door te zeggen dat de ander een stropop gebruikt. Dat je vóór dierenrechten bent, betekent nog niet dat je dieren belangrijker vindt dan mensen. En zéker niet dat je je lekkere bed voortaan af staat aan de kat!

No True Scotsman

'Emancipatie is gebaseerd op een misvatting. Vrouwen en meisjes zijn biologisch anders dan mannen, ze willen gewoon zorgen, het liefst blijven ze thuis bij hun man en kindjes'. 'Maar dat zal toch niet voor alle meisjes gelden? Er zijn heus uitzonderingen. Denk aan Neelie Kroes'. 'Ja zeg, dan noem je er ook eentje. Dat is geen echte vrouw, wat mij betreft'.

Als je met een tegenvoorbeeld laat zien dat iemands generalisatie niet klopt, kan hij proberen hij dat te weerleggen door te roepen dat dat tegenvoorbeeld niet echt hoort bij de groep waar hij het over heeft. Dat is de No True Scotsman drogreden. Lekker handig, zo kan hij alle gevallen die zijn generalisatie weerspreken weerleggen. Maar het klopt natuurlijk niet! Want zo kun je de gekste generalisaties maken, en daarna jezelf altijd eruit redden door te laten zeggen dat de personen die niet aan jouw idiote stelling voldoen 'No True Scotsman' zijn.

Ad Hominem

Dus Opstelten bekritiseert Facebook, dat het niet zorgvuldig met privacy omgaat? Belachelijk, iedereen weet dat meneertje Opstelten het zelf ook niet zou nauw neemt op het gebied van de privacy.

Bij dit argument wordt de bron bekritiseerd, en wordt er geen aandacht besteed aan de inhoud van het argument. Dit klopt niet, want het argument kan best hout snijden, ongeacht van wie het komt. Daarom moet je ook op de inhoud van het argument zélf ingaan. Misschien heeft meneer Opstelten wel heel goede redenen om Facebook te bekritiseren, ongeacht de mogelijke missers die hij zelf op dit gebied gemaakt heeft.