Kinderen online: digitaal pesten

Kinderen online: digitaal pesten Het aantal computers, smartphones, tablet-pc's waarmee je het internet op kunt neemt flink toe. Daar zitten, vooral voor kinderen, ook onprettige of zelfs gevaarlijke kanten aan. Het is goed om je de negatieve aspecten goed te realiseren. Wat zijn die gevaarlijke en onprettige aspecten? Wat kun je doen om problemen te voorkomen of op te lossen?

Veranderingen op computergebied

Het computerlandschap is sinds de milleniumwisseling ingrijpend gewijzigd. Rond het jaar 2000 stond er in veel huizen hooguit één computer, meestal ergens zichtbaar in de woonkamer. Kinderen mochten daar soms een spelletje op doen, maar de machine werd vooral gebruikt door de ouders. Door de opstelling van de computer, en de beperkte tijden waarop kinderen ermee mochten werken, konden ouders zonder al te veel moeite toezicht uitoefenen.

Bron: OpenClipart Vectors, PixabayBron: OpenClipart Vectors, Pixabay

Overal computers

Tegenwoordig ligt de situatie heel anders. Er zijn computers in alle klassen op school, en het aantal huishoudens met méér dan één computer is enorm gestegen. Op veel plekken staan er meerdere pc’s in huis, vaak zelfs op de kamer van de kinderen. Internet is op alle computers te vinden, en er zijn nieuwe apparaten met een hoog ‘hebbeding’-gehalte, waarop je ook kunt internetten. Denk aan mobiele telefoons, en natuurlijk de tablet-pc.

De techniek is dus volop voorhanden. Daarnaast is er veel veranderd in het gebruik van de computers. Spelletjes spelen wordt steeds meer een online-gebeuren, documenten worden opgeslagen in ‘de Cloud’ Er is een heel nieuwe manier van contactleggen ontwikkeld.

Verleidingen

Bij het spelen van online-spelletjes wordt geprobeerd kinderen te verleiden tot het geven van ofwel informatie, ofwel geld. Dat laatste kan heel gemakkelijk via het beltegoed van de mobiele telefoon. Een spel ‘vraagt’ dan om te bellen met een speciaal nummer. Geld wordt van het beltegoed afgeschreven en het spel kan verder gespeeld worden. Door een woord te sms'en (bijvoorbeeld ‘start’) is het kind aangemeld voor een of andere betaalde dienst. Vervolgens krijgt het kind in de weken die hierop volgen regelmatig sms'en, die ook betaald worden van het beltegoed.

Gevaren

Toen de computer rond 2000 gemeengoed begon te worden, zaten, vooral de kinderen, intensief te chatten via MSN, of soortgelijke diensten. Nu zijn er tal van spellen die je online speelt, die de mogelijkheid hebben extra chatboxen te openen. Was een eigen mailadres tien jaar geleden voor kinderen nog een zeldzaamheid, nu hebben veel kinderen al op jonge leeftijd verschillende e-mailaccounts, die via webmail benaderd worden. Bijvoorbeeld een Hotmail, Live, Outlook- of Gmail-account. Kinderen krijgen te maken met SPAM, om te verkopen, wachtwoorden te ontfutselen of om op te lichten. Voorbeeld: Je krijgt een mail dat je een prijs hebt gewonnen. Je hoeft dan alleen maar je gegevens in te vullen. Naam, banknummer, wachtwoord…

Niet alleen kinderen krijgen met dit soort phising-mails te maken, ook volwassenen krijgen regelmatig mail van hun bank, hun creditcardmaatschappij of van andere diensten met de vraag om even hun account te bevestigen. Allemaal bedoeld om toegang te krijgen tot bankgegevens, banken zullen nooit dit soort mails sturen. Maar dat moet je dan wel even weten.

Logo Facebook / Bron: Simon, PixabayLogo Facebook / Bron: Simon, Pixabay
Er zijn nu ook diverse vormen van ‘social media’, die optimaal zijn ingericht om contacten te leggen en te onderhouden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: Facebook, Instagram, Pinterest, Snapchat, Twitter, LinkedIn, Google+. Maar er zijn er nog heel wat meer.

Als je de privacy-instellingen van je sociale media niet goed hebt ingesteld, kan zelfs informatie over je surf-gedrag worden vastgelegd. Big Brother is watching us. Kortom, kinderen stonden op communicatiegebied tien, twintig jaar geleden nauwelijks in de motregen, nu zwemmen ze in een communicatie-oceaan.

Pestgedrag

Het hebben van contacten heeft zijn prettige kanten, er zitten echter ook schaduwkanten aan. Een belangrijk punt is hier ‘privacy’. Deelde je vroeger je diepste geheimen hooguit met heel goede vrienden of vriendinnen, nu staat veel ervan gewoon online, door vrienden van vrienden te bekijken of (afhankelijk van je eigen instellingen) door de hele wereld. Niet iedereen wordt graag geconfronteerd met zaken die je voor jezelf had willen houden. Dat brengt ons op ‘digitaal pesten’.
Bron: IMSI Master ClipsBron: IMSI Master Clips

In vroeger tijden was ons pest-arsenaal 'beperkt'

  • We konden briefjes met ‘misleidende teksten’ rondstrooien
  • een karaktereigenschap uitlichten en die overal gaan doorvertellen een hobby of gezinssituatie aangrijpen om mensen uit elkaar te drijven
  • lichaamseigenschappen (brillen, beugels, etc.) belachelijk maken

En er waren ook de meer fysieke zaken als

  • modder of andere zaken gooien
  • teksten en tekeningen op muren, glazen, wc-deuren op scholen zetten
  • dingen stuk maken
  • slaan, schoppen, duwen
  • tassen in de sloot gooien
  • aan haren trekken, door de war doen
  • haarspelden of elastiekjes lostrekken
  • kleding, spullen beschadigen
  • de weg versperren
  • intimideren
  • naroepen, sarrende liedjes zingen
  • bang maken, etc.

De lijst is ongetwijfeld langer te maken.

Digitaal pesten

Bovenstaande kan en gebeurt helaas nog steeds. Maar tegenwoordig zijn er heel wat extra mogelijkheden, hoewel het vaak variaties zijn op bovengenoemd lijstje. Het kan namelijk ook allemaal digitaal.
  • Je kunt met je mobiel filmpjes maken waarin iemand valt, geslagen wordt, in een door jou gecreëerde rotsituatie komt, en zo’n filmpje op YouTube zetten.
  • Dank zij gekaapte wachtwoorden kun je mails versturen namens een ander, en kwaadspreken, en mensen uit elkaar drijven.
  • Je kunt, als je contactgegevens van anderen hebt, natuurlijk ook een anoniem mailaccount aanmaken, en anderen met pest-teksten benaderen.
  • Gekaapte, geleende of gekregen wachtwoorden geven je toegang tot social media, en je kunt op diverse prikborden uit naam van een ander verschrikkelijke dingen schrijven.
  • Je kunt je voordoen als een ander om iemand ergens toe te brengen.
  • Je kunt privé-informatie soms gewoon, openbaar of via vrienden van je slachtoffer, lezen en op grond daarvan kun je gaan sarren, naroepen, liedjes zingen, briefjes schrijven, etc.

Combinatie van oude en moderne technieken, dus. En uiteraard ook strafbaar.

Dingen om te doen of niet te doen

Gebruik van alle communicatiemogelijkheden van de computer en het internet vraagt dus om een aantal aandachtspunten, en het vraagt om ‘alert blijven’. Ga er niet van uit dat kinderen, hoe handig ze in de digitale wereld ook zijn, alles zelf kunnen interpreteren en oplossen.
  • Zorg dat je computerbeveiliging in orde is. Gebruik een goed antivirusprogramma, en werk dat regelmatig bij.
  • Stel een firewall in.
  • Zorg dat het besturingssysteem van je computer regelmatig wordt bijgewerkt, zodat eventueel aan het licht gekomen beveiligingsproblemen ook kunnen worden opgelost.
  • Klik niet in het wilde weg op van alles dat voorbij komt. Sommige sites zijn besmet met malafide software, die namen en adressen verzamelt.
  • Sommige sites willen graag dat je je aanmeldt, liefst met al je persoonlijke gegevens. Doe dit zo min mogelijk, en als je het moet: in overleg. Soms is het handig een extra mailadres te hebben, alleen voor dit soort registraties.
  • SPAM, Ongewenste mailtjes. Van aanbieders van diverse geneesmiddelen tot job-aanbiedingen, bankberichten, bedelbrieven, en allerlei overige oplichterspraktijken. Ga hier nooit op in, wis dit soort berichten.
  • Pas op met online-spelletjes.
  • Zet alleen datgene online (de social media), dat een ander mag lezen. Daar horen heel persoonlijke zaken vaak niet bij. Zet niet alle naam- en adresgegevens online. Je hoeft niet alles te delen!
  • Geef geen onnodige informatie. Deze wordt gebruikt voor gerichte advertenties. Deze informatie is geld waard, en er is een levendige handel in informatie.
  • Ben voorzichtig met het geven van details. Voorbeeld: mensen die op vakantie gaan, en uitgebreid op hun sociale media vertellen wanneer ze gaan, waarheen, hoelang ze weg blijven. Namens het inbraakgilde, hartelijk dank … Men heeft maar enkele minuten nodig om je adres te achterhalen.
  • Kijk goed hoe je fotomateriaal presenteert. Openbare fotoboeken? Openbare sites met jouw fotomateriaal? Zet daar alleen op wat je ook echt wilt delen, en bewaak hier ook de privacy van anderen.
  • Niet al je filmmateriaal is geschikt om online te zetten.
  • Bedenk goed, dat als je vrienden jouw online-pagina’s in 'social media' kunnen bekijken, de vrienden van de vrienden dat vaak ook kunnen.
  • Wachtwoorden en inlognamen strikt privé houden. Die geef je ook niet aan je vrienden of vriendinnen. Als de vriendschap ophoudt …
  • Ben je ervan bewust dat er veel mis kan gaan, dat mensen misbruik kunnen maken van jouw goedbedoelde informatie, jouw vertrouwen.
  • Word als ouder lid van dezelfde ‘social media’ als je kind. Dan kun je beter volgen wat er op de publieke fora/prikborden/etc. gebeurt, en zie je wat via de openbare kanalen binnenkomt.
  • Praat met je kind over hetgeen er op het internet voorbij kan komen, zodat je kind altijd weet dat het bij je terecht kan.
  • Veel scholen hanteren een internetprotocol, waarin precies omschreven is hoe met computers en internet wordt omgegaan. Neem daar kennis van!
  • Word je gepest (digitaal of niet): praat met je ouders en met leerkrachten. Blijf er niet alleen mee zitten!
  • Word je kind gepest, of vermoed je dat: praat met je kind en wellicht ook met de school.

Als het dan toch misgaat …

Ondanks alle voorzorgen, voorbereidingen, controles, etc. kan het toch misgaan. Als je aan je kind merkt dat er sprake is van pestgedrag, dan is actie ondernemen erg belangrijk. Ga het gesprek aan met je kind, zorg dat je er voor je kind bent. Of je nu ouder bent of leerkracht. Doe in geval van pesten ook aangifte.
© 2012 - 2024 Hansvg, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Pesten, wat doet dit met een kindPesten, sommige kinderen doen dit om erbij te horen, maar zij denken er niet aan wat dit kan doen met het kind dat gepes…
Tien tips voor leerkrachten en school tegen pestenKinderen kunnen leren dat conflicten bij het leven horen maar ze kunnen ook leren dat het niet logisch is om na een onop…
Pesten veroorzaakt blijvende schadePesten veroorzaakt blijvende schadeIn de hoogste klassen van de basisschool en op de middelbare school worden kinderen vaak gepest. Dit kan de gepeste kind…
Gepest op FacebookGepest op FacebookCyberpesten is een vorm van pesten dat steeds vaker voorkomt onder kinderen en/of jongeren. Ook op Facebook houden kinde…

Computerpioniers: Het binaire talstelsel van LeibnitzComputerpioniers: Het binaire talstelsel van LeibnitzHet binaire talstelsel, dat door Gottfried Wilhelm Leibnitz werd ontwikkeld, is onmisbaar voor onze moderne computers. H…
Database voor je boeken makenDatabase voor je boeken makenHeb je een flinke collectie boeken? Dan zul je vast wel weten dat het soms erg lastig is om nieuwe boeken te kopen. Heb…
Bronnen en referenties
  • Afbeelding bron 1: OpenClipart Vectors, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Simon, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: IMSI Master Clips
Hansvg (513 artikelen)
Laatste update: 29-06-2020
Rubriek: Pc en Internet
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.