Brailleleesregel voor (zwaar) slechtzienden en blinden

Een blinde of (zwaar) slechtziende persoon gebruikt zijn oren (spraak) en/of zijn vingers (braille) om teksten te lezen. Een brailleleesregel (soms ook aangeduid als 'brailleregel') zorgt er voor dat tekstuele informatie van een computerscherm, ook leesbaar wordt voor mensen met een visuele beperking die het braille beheersen. Tekst die op het scherm staat, verschijnt op de leesregel via pennetjes die omhoog komen in het braillepatroon. Een screenreader (schermuitleesprogramma) stuurt de brailleleesregel aan. De brailleleesregel is ook gekend als een brailleregel of braillelijn.

• Doelgroep voor een brailleleesregel: Blinden en slechtzienden
• Soorten brailleleesregels
• Opties
• Prijs

Doelgroep voor een brailleleesregel: Blinden en slechtzienden

Een brailleleesregel is geschikt voor veel slechtzienden en blinden. Een brailleleesregel is de oplossing voor zij die niets meer zien en buiten of naast een spraaksynthesizer en/of vergroting op de computer, graag willen werken met braille. Een slechtziende persoon is bijvoorbeeld moe wanneer hij te lang naar het beeldscherm kijkt. Voor een andere slechtziende persoon is de werkafstand naar het scherm dan weer veel te kort waardoor hij voortdurend plakt tegen het scherm. Voor anderen is het veel sneller om braille te lezen dan letters op het scherm te lezen. Een brailleleesregel kan in combinatie met een vergrotings- en/of spraakprogramma een prima oplossing zijn voor deze doelgroep. De brailleleesregels zijn in alle situaties in te zetten: thuis, op school, op het werk of tijdens een vrijetijdsactiviteit.

Soorten brailleleesregels

Een brailleregel is een plat toestel dat een blinde of slechtziende persoon meestal onder het toetsenbord plaatst. Er zijn eveneens brailleregels op de markt die een gewoon toetsenbord bevatten. In dat geval is het gewone toetsenbord niet meer nodig.

Brailleregels bestaan uit zogenaamde braillecellen. Elke cel staat voor één karakter. Een brailleleesregel van 12 cellen is de kleinst mogelijke brailleleesregel en hierop staan bijgevolg 12 karakters. Hierdoor is het voor de blinde of slechtziende persoon niet mogelijk om grote delen scherminformatie tegelijkertijd te lezen; hij ziet slechts een klein deeltje tekst staan. Hij heeft echter wel de mogelijkheid om via een bepaalde toets de rest van de tekst te lezen. Deze kleine brailleleesregeltjes worden o.a. ingezet bij smartphones of in andere omstandigheden waarbij een draagbare brailleleesregel handig is, bijvoorbeeld onderweg in het openbaar vervoer. De grootste op de markt te verkrijgen brailleleesregel bevat 80 cellen. Dit betreft veelal tafelmodellen die een erg groot formaat hebben. De meeste blinden en slechtzienden maken gebruik van een 40-cellige brailleregel.

Voorts zijn er braillenotitietoestellen. Mensen met een visuele handicap drukken speciale toetsencombinaties in via 8 brailletoetsen, en maken hiermee brailleletters. Vroeger was dit de standaard methode om braille te schrijven. Nu maken veel - maar zeker niet alle - blinden gebruik van een computer om met een gewoon toetsenbord te werken en een brailleprinter die tekst in braille kan afdrukken. Toch is een braillenotitietoestel voor sommige personen erg handig om bijvoorbeeld snelle notities te maken in de les of bij een telefoongesprek. Deze toestellen zijn vaak aansluitbaar aan een computer. De braillenotitietoestellen bevatten eveneens een brailleleesregel naast de brailletoetsen.

Opties

Boven elke braillecel staat een cursorroutingtoets. Hiermee is de visueel gehandicapte persoon in staat om de cursor op een gewenste plek of karakter te plaatsen om tekst in te voeren of te bewerken. Op een brailleleesregel staan vaak nog andere optieknoppen. Hiermee kan de blinde of slechtziende persoon navigeren en wijzigt hij de brailleweergave-instellingen.

Prijs

Het kost veel geld om een dergelijk complex en nauwkeurig apparaat te produceren. Daarom is een brailleleesregel erg duur. Een 40-cellige brailleregel komt al snel neer op gemiddeld 7.000 EUR; voor een 80-cellige dient de blinde of slechtziende persoon rond de 12.000 EUR neer te tellen. Brailleleesregels worden veelal grotendeels of geheel vergoed door de zorgverzekeraar (Nederland) of het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) (http://www.vaph.be) in Vlaanderen. Het is belangrijk om de aankoop van een brailleleesregel grondig voor te bereiden. Het onafhankelijk uittesten van dit hulpmiddel is van essentieel belang om een goede aankoop te garanderen. Dit kan zowel door veel te lezen over dit thema als door live brailleleesregels uit te gaan testen. Een hulpmiddelenleverancier voorziet in principe jaarlijks of op geregelde tijdstippen een reiniging en nazicht van de braillecellen (dit is contractueel vastgelegd met de koper). De braillecellen zijn namelijk erg fijngevoelig en gaan sneller kapot zonder degelijk onderhoud. De overheid betaalt deze onderhoudskosten meestal volledig terug.

Lees verder

• Beeldschermloep: Hulpmiddel met camera voor slechtzienden
• Blind of slechtziend: Onafhankelijk advies hulpmiddelen
• Lezen in braille, grootletterdruk en gesproken lectuur
• Screenreaders: Computergebruik voor blinden en slechtzienden
• Hoe werk je met de computer als je niet (goed) meer ziet?