Voorschotfraude, datingfraude en loterijfraude op internet

Een toenemend aantal mensen is slachtoffer van internetfraude. Vaak is dat bij de aanschaf van goederen die na betaling uiteindelijk toch niet worden ontvangen of situaties waarbij kwaadwillenden er met uw identiteit aan de haal gaan. Steeds vaker is er echter sprake van voorschotfraude. Bij deze vorm van cybercrime wordt op verschillende manieren contact gelegd met mensen van wie, met de nodige beloftes en verwachtingen, geld afhandig wordt gemaakt, vaak als voorschot op een in de toekomst te ontvangen bedrag of ander voordeel. Deze zogenaamde voorschotfraude kent diverse vormen zoals loterij- of promotiefraude, datingfraude en erfenisfraude. We kunnen ons niet voorstellen dat we daar in trappen maar helaas gebeurt het maar al te vaak. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!

De verschillende vormen van voorschotfraude

U heeft het vast wel eens een bericht in uw inbox ontvangen, als deze al niet in uw ongewenste e-mail box werd gezet: de ogenschijnlijk indrukwekkende e-mail van een advocaat, bankier of notaris uit een ver land, die uw hulp vraagt waarvoor u in de toekomst zeer ruim zult worden betaald. U voelt het al: dit is te mooi om waar te zijn dus de kans dat hier fraude in het spel is is groot. Toch zijn er steeds meer mensen die de verleiding niet kunnen weerstaan en op dit "aantrekkelijke" aanbod ingaan en uiteindelijk berooid achterblijven. Dit is slecht één van de vele vormen van voorschotfraude, want daar komt het in de praktijk vaak op neer.

Deze vorm van oplichting wordt ook wel 419-fraude genoemd, naar een paragraaf van het Nigeriaanse wetboek van strafrecht. Internationaal staat deze fraude bekend als "Advance Fee Fraude". De meest voorkomende vormen van voorschotfraude zijn:

Loterij- of promotiefraude

Hierbij worden mensen geïnformeerd dat zij een prijs hebben gewonnen bij een prijzenfestival, promotie-actie of loterij. Om het gewonnen bedrag te ontvangen dient echter eerst een relatief klein bedrag te worden betaald, soms in contanten maar veelal via cheque of bankoverschrijving. Deze vorm van voorschotfraude komt internationaal zeer veel voor en is, met name door de internationale opzet en de relatief lage individuele bedragen, moeilijk te bestrijden.

De brieven of e-mailberichten zijn vaak in slecht Engels geschreven maar wel geloofwaardig vormgegeven. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel mensen hier in trappen, met name omdat het te betalen bedrag net te klein is om te vermoeden dat het oplichting is. Ook zijn mensen die een vermoeden hebben dat het niet klopt, toch bereid om voor dat lage bedrag "een gokje te wagen".

Datingfraude

Datingfraude treft vooral 50-plussers die via datingsites een contact hebben gekregen. Via e-mail, sms en later ook per telefoon wordt een relatie opgebouwd met het potentiële slachtoffer, soms over een periode van maanden. Vaak is het slachtoffer een vrouw van middelbare leeftijd, die valt voor de attenties en charmes van een in het buitenland verblijvende man, die zegt een Nederlander te zijn of een buitenlander die van plan is in Nederland te gaan wonen. Nadat er in de ogen van het slachtoffer een relatie is ontstaan wordt een ontmoeting in het vooruitzicht gesteld.

Dan volgt de fase waarbij de man "even wat geld tekort komt" voor de reis of een ziek familielid, waarna het slachtoffer wordt gevraagd een bedrag voor te schieten. Als dit wordt gedaan, volgen vaak meerdere verzoeken waarbij het uiteindelijk om grote bedragen gaat. Uiteindelijk verdwijnt de "lover" uit beeld en blijft het slachtoffer berooid achter. Doordat het slachtoffer vrijwillig meewerkt en de fraudeurs vaak vanuit landen als Nigeria of Ghana opereren, staat de politie machteloos.

Fraude met personeelsadvertenties

Hierbij regeert men op een advertentie die op het internet of in een landelijk dagblad staat, waarbij gevraagd wordt om personeel in het buitenland, vaak voor een Noord-Amerikaans of Canadees gezin. Het betreft hier functies als:

• Huishoudster
• Kok
• Kindermeisje
• Au pair
• Chauffeur

Er wordt dan in een volgend stadium gevraagd om geld over te maken t.b.v. de nodige formaliteiten zoals een visumaanvraag. Als u inderdaad geld overmaakt bent u dat zeker kwijt en hoort u nooit meer iets van deze nep-werkgever.

De tekst van de advertentie is vaak al in dubieus Engels gesteld en ook in de opvolgende correspondentie blijkt dat deze zogenaamde Amerikaan of Canadees het Engels onvoldoende beheerst. Dat is niet verwonderlijk want u heeft hier veelal met West-Afrikaanse criminelen te maken.

Erfenisfraude

U ontvangt een brief in de post, e-mail of telefoontje van een buitenlands notariskantoor of andere "officiële instantie" waarbij u wordt medegedeeld dat u wordt vermeld als erfgenaam van een overleden ver familielid. Vaak wordt de geloofwaardigheid ondersteund door meegestuurde overlijdensaktes en andere pseudo-officiële documenten. Het betreft hier vaak een erfenis van vele miljoenen, waarbij u wordt gevraagd eerst een bedrag over te maken voor gemaakte kosten of ter dekking van de transactiekosten.

Waar bij veel gevallen van internetfraude de e-mails vaak bol staan van taalfouten (door gebruik van vertaalprogramma's), zien deze berichten er doorgaans goed verzorgd uit. Als u het bericht per post ontvangt is er vaak veel aandacht besteed aan de uitvoering, vormgeving en de kwaliteit van het briefpapier, zodat u op het eerste gezicht met een bonafide afzender van doen lijkt te hebben. Vaak wordt er gewerkt met fictieve adressen in Londen of New York, maar de fraudeurs werken veelal vanuit West-Afrikaanse landen, Roemenië, Rusland of Oekraïne.

Zakelijke voorschotfraude

Niet alleen particulieren zijn het slachtoffer van voorschotfraude maar ook bedrijven lopen het risico via deze weg geld te verliezen. Een bekend voorbeeld is van een onderneming die een bloemisterij benaderde met een opdracht voor 57 luxe bloemstukken, maar dan moest er wel eerst € 10 per bloemstuk aan bemiddelingskosten worden betaald. De opdrachtgever bleek bij navraag een malafide bedrijf te zijn, die met dit soort fraude al meerdere ondernemers had gedupeerd.

Tips en adviezen

De meeste mensen en bedrijven gaan er vanuit dat zij niet gauw het slachtoffer zullen worden van dit soort internetfraude, omdat zij menen te slim, goed geïnformeerd of voorzichtig te zijn. Helaas blijkt in de praktijk dat, naarmate de fraudeurs hun tactieken steeds weer aanpassen, iedereen op een zeker moment toch het gevaar loopt er in te trappen. De volgende tips en adviezen kunnen u helpen om dit te voorkomen.

• Open geen e-mails die verdacht zijn of die in uw e-mailmap "ongewenst" zijn geplaatst
• Doe geen zaken met onbetrouwbare websites, zoals websites met "hxxp" adres i.p.v. "http"
• Vertrouw geen aanbiedingen of prijzen die te mooi zijn om waar te zijn
• Maak nooit geld over aan een onbekende persoon of partij
• Sta geen persoonlijke informatie af, zoals naam en adresgegevens, geboortedatum, bankgegevens etc. aan onbekenden
• Als u onzeker bent van een financiële transactie, roep dan de hulp in van iemand die u echt vertrouwt
• Meldt een geval van internetfraude bij de Fraudehelpdesk van het Ministerie van Veiligheid en Justitie